ژانویه 26, 2025 نویسنده مقاله : حنیف فرزان؛ رئیس مؤسسه AELSO و استاد دانشگاه زمان مورد نیاز : 28 دقیقه

ضرورت ایجاد دانشگاه کارآفرین در افغانستان؛ چالش‌ها و راهکارها

دانشگاه‌ها کانون و مراکز اصلی تولید دانش و شکل‌گیری ایده‌ها هستند. در طول زمان، هدف، نقش، چشم‌انداز و مأموریت آن‌ها در شرایط و محیط‌های مختلف تغییر کرده و تحولات چشمگیری را تجربه کرده‌اند. این تغییرات که اغلب به‌عنوان پیشرفت نسل‌های دانشگاهی یاد می‌شوند، تلاشی برای حفظ ارزش و جایگاه آن‌ها در جامعه است.

دانشگاه‌ها به طور کلی به سه نسل تقسیم می‌شوند. نسل اول شامل دانشگاه‌های آموزش‌محور است که نقش اصلی آن‌ها آموزش و تربیت نیروی انسانی است. نسل دوم، دانشگاه‌های پژوهش‌محور را شامل می‌شود که بر پیشرفت علمی از طریق پژوهش متمرکز هستند. نسل سوم دانشگاه‌های کارآفرین هستند که هدف اصلی آن‌ها تقویت مهارت‌های کارآفرینی و نوآوری است.

در افغانستان، دانشگاه‌ها هنوز نتوانسته‌اند به‌طور کامل از نسل اول و دوم عبور کنند و حتی در این نسل‌ها نیز با چالش‌های قابل‌توجهی روبه‌رو هستند. با این حال، تعداد محدودی از دانشگاه‌های کشور توانسته‌اند در این نسل‌ها عملکرد درخشانی داشته باشند. اما با توجه به واقعیت‌های دنیای امروز و نیازهای رو به رشد جامعه، روشن است که ماندن در نسل‌های اول و دوم دیگر ممکن نیست. دانشگاه‌های افغانستان باید گام‌های خود را به‌سوی نسل سوم بردارند.

برخی دانشگاه‌ها قبلاً اقدامات ابتدایی برای تبدیل‌شدن به دانشگاه‌های کارآفرین را آغاز کرده‌اند که نشان‌دهنده پیشرفت امیدوارکننده‌ای است. اما این تحول نیازمند برنامه‌ریزی هدفمند، شفاف و سازمان‌یافته است. با در نظر گرفتن کمبودهای موجود در دانشگاه‌های نسل اول و دوم و شرایط اقتصادی و اجتماعی شکننده افغانستان، ضروری است که به طور راهبردی برای این تحول آماده شویم. ایجاد دانشگاه‌های کارآفرین می‌تواند گامی مهم به سوی رشد اقتصادی، پیشرفت اجتماعی و آینده‌ای روشن‌تر برای مردم افغانستان باشد.