موسسه مطالعات اقتصادی و حقوقی افغانستان (ایلسو) یک نهاد پیشتاز آزادی‌خواهان افغانستان است که برای ترویج و آموزش آزادی‌های فردی، اقتصاد بازار، حقوق بشر، حاکمیت قانون، صلح، همدیگرپذیری و سایر ارزش‌های جامعه باز، با راه‌اندازی پروژه‌های بزرگ در سراسر کشور پس از سقوط رژیم طالبان تلاش و فعالیت می‌کند. ایلسو با شماری زیادی از موسسات معتبر بین‌المللی همکاری دارد و تا اکنون توانسته است که به صورت موفقانه، بسیاری از این پروژه‌ها را در ارتباط با موارد یادشده، در سراسر کشور عملی نمایند.
اکادمی ایلسو یک ابتکار بی‌نظیر از تیم موسسه مطالعات اقتصادی و حقوی افغانستان است که شامل یک سلسله سمینارها، کنفرانس‌ها، وبینارها، برنامه‌های ویدئویی و رادیویی است که فرصت بسیار خوب برای درک بهتر و مأنوس نمودن مردم، جامعه مدنی و فعالان حقوق بشر، دانشمندان، رهبران جوان، زنان و دانشجویان افغانستان در مورد ایده‌های آزادی‌خواهانه و همچنین آموزش چگونگی کار برای ارتقاء و ترویج این ارزش‌ها، در محل خودشان و جامعه می‌باشد. وبینارها، فیلم‌های آموزشی و برنامه‌های رادیویی نه‌تنها دارای مخاطبان افغان هستند بلکه مخاطبان آن‌ها از سراسر جهان نیز می‌باشند.
این پروژه برای سایر اعضا و کارگردانان نهادهای آزادی‌خواهان افغانستان که برای ارتقای مفکوره‌های آزادی‌خواهی می‌خواهند کار کنند و به تجربه و دانش بیشتر در این رابطه نیازمند است؛ زمینه و فرصت را فراهم می‌کند تا در این عرصه بهتر و خوبتر کار نمایند. از اینکه تیم ایلسو و دانشمندان که در اینجا فعالیت می‌کنند با تجارب بیش از ۱۷ ساله شان از تمامی چالش‌ها و مشکلات و فرصت‌ها در عرصه آزادی‌خواهی در افغانستان آگاهی دارند؛ می‌توان توسط این پروژه، دانش و مهارت‌های سایر نهاد‌ها را در این بخش تقویت کرد تا بتوانند نهادهای شان را بهتر رهبری نمایند.
پیشینه:
افغانستان کشوری است که به مدت ۴۰ سال در جنگ به سر برده و اکنون هم در حالت جنگ قرار دارد. در این مدت زمان افغانستان شاهد رژیم‌های مختلف بوده است. مانند کمونیزم، مجاهدین، افراط‌گرایان‌مذهبی که نه تنها امور اقتصادی و سیاسی افراد را اداره می‌کردند بلکه تمام ارزش‌های فرهنگی، شخصی و اجتماعی افغانان را نیز تحت تسلط داشتند. در زمان رژیم طالبان مردم افغانستان شاهد خراب‌کاری‌های بی‌پیشینه بودند که از طرف یک گروه رادیکال انجام می‌شد، و به آزادی‌های فردی، اقتصاد بازار، مشارکت زنان در زندگی اجتماعی و حقوق که توسط بشر ساخته شده باشد، حق انتخاب و همچنان دموکراسی و مبانی جامعه باز، باورمند نبودند.
در این بازه زمانی، کلیه برنامه‌های درسی و آموزشی افغانستان نابود شدند و جایگزین آن مطالعات افراطی و بسته ذهنی شدند که در تضاد با حقوق فردی و زنان، اقتصاد بازار آزاد، آزادی انتخاب و بیان، حاکمیت قانون و سایر مطالعات لیبرال بود.
این اوضاع بسته و مقید، تأثیر جانبی خوبی بر طرز رشد فکری نسل جوان افغانستان نداشته و پس از فروپاشی رژیم طالبان، دولت جدید که با كمك ایالات متحده امریكا و دیگر اعضای جامعه بین‌المللی تأسیس شد؛ راه آزادی و جامعه آزاد را هموار نمود. موسسه مطالعات اقتصادی و حقوقی افغانستان اولین سازمان جامعه مدنی است که مردم با آن همکاری کردند تا برنامه‌های آگاهی‌دهی و فعالیت خود را در عرصه ترویج ارزش‌های جامعه باز و دموکراتیک مانند حقوق بشر، آزادی‌های فردی، اقتصاد بازار و سایر ارزش‌های جامعه باز، در مرکز و سایر ولایات افغانستان آغاز نماید.
در حالی که تلاش ما برای ترویج ایده‌های آزادی‌خواهانه در افغانستان بسیار موفقیت‌آمیز است و اکنون از حمایت‌های جوانان مختلف و سازمان‌های خصوصی برخوردار هستیم، ما نیازمند آن می‌باشیم که مردم را در بخش‌های مختلف افغانستان در باره مفاهیم لیبرالیزم آموزش بدهیم تا که آن‌ها بتوانند برای ترویج و گسترش این ارزش‌ها در جامعه و ساحه خویش جهت رسیدن به آینده روشن و صلح‌آمیز برای خودشان و فرزندان شان، کار نمایند.
اگرچه ما برای تبلیغ ایده‌های آزادی‌خواهانه در افغانستان بسیار تلاش نمودیم، اما هنوز هم نیاز به آموزش اکادمیک و تجهیز نسل جدید، اعضای جامعه مدنی، محققان، فعالان اجتماعی و حقوق بشر، دانشجویان و استادان دانشگاه، پیرامون ارزش‌های جامعه باز را داریم، تا یک تغییر مثبت در جامعه افغانستان به میان آورند. برنامه‌های که ما در ذیل پروژه “اکادمی ایلسو” برنامه‌ریزی کردیم؛ گروه‌های مختلف از مردم افغانستان را تحت پوشش و آموزش قرار خواهند داد که به منظور ایفای نقش قوی و مثبت در نقاط مختلف کشور برای ایجاد تغییر در جامعه و طرز فکر مردم تلاش خواهند کرد. این برنامه‌ها شامل آموزش‌های زنجیره‌ای است که شبکه‌ای را در سرتاسر کشور ایجاد خواهد کرد تا به اندیشه‌های رادیکال و کمونیستی در اذهان مردم، پایان ببخشد.
اهداف اکادمی ایلسو:
- آموزش و ترویج آزادی‌های فردی، اقتصاد بازار، حقوق بشر، آزادی بیان، همدیگرپذیری و دیگر ارزش‌های جامعه باز و دموکراتیک برای گروه‌های مختلف در افغانستان.
- ترویج آزادی و مقابله و مبارزه با رادیکالیزم.
- کار برای تقویت ظرفیت سایر نهادهای فکری افغان که برای ارتقای ایده‌های آزادی‌خواهانه تلاش می‌کنند تا کارآمدتر و بهتر بتوانند برای ترویج این ایده‌ها در افغانستان کار کنند.