کنفرانس جوانان پنجشیر
کنفرانس جوانان پنجشیر و پروان تحت عنوان «بزرگ فکر کنید» در ادامه ابتکارات موسسه مطالعات اقتصادی و حقوقی افغانستان (AELSO) به همکاری مرکز مطالعات پنجشیر، سازمان اجتماعی سفید و سایر سازمان‌های معتبر ملی و بین المللی پیرامون ارزش‌های حقوق بشر، دموکراسی، آزادی و رفاه در ولایت پنجشیر برگزار گردید.در این کنفرانس؛ تعداد زیادی از جوانان، محصلان، اساتید دانشگاه/پوهنتون، فعالان مدنی و حقوق بشری، و فعالان اجتماعی و فرهنگی دور هم آمده پیرامون موضوع برنامه، نیازها و چالش های فراروی ارزش‌های حقوق بشری، دموکراسی، آزادی، و عوامل و راهکارهای مبارزه با افراط گرایی در جامعه افغانستان گفتگو و تبادل نظر نمودند.
در ابتدای برنامه سید مصطفی سعیدی رئیس بورد موسسه مطالعات اقتصادی و حقوقی افغانستان ((AELSO و معاون علمی پوهنتون رنا، به عنوان اولین سخنران برنامه در مورد فعالیت‌ها و دست آوردهای این موسسه معلومات ارائه کرده و در ارتباط با اهداف برگزاری کنفرانس جوانان برای حقوق بشر، دموکراسی، همدیگرپذیری و مبارزه با افراط گرایی توضیحات لازم را برای اشتراک کنندگان بیان نمودند.
ایشان نقش جوانان را در راستای ترویج و نهادینه سازی ارزش‌های حقوق بشر، دموکراسی، آزادی، و مبارزه علیه افراط گرایی برجسته تلقی نموده و اذعان داشتند که طی سال‌های اخیر این جوانان بوده‌اند که با اشتراک موثرشان در فعالیت‌های مختلف جهانی از قبیل رقابت‌های ورزشی، هنری، و علمی بیرق سه رنگ افغانستان را به اهتزاز درآورده و چهره جدید و نوین این کشور را به جهانیان به معرفی گرفته اند.
از دید ایشان، ضرورت است تا روند صلح در افغانستان از شیوه‌های کلاسیک رهایی یافته و در مطابقت با ساختارهای امروزی زمینه اشتراک فعال جوانان در این روند سرنوشت ساز فراهم گردد، و به این نیروی بالقوه فرصت تلاش برای ایجاد جامعه‌ای مبتنی بر ارزش‌های حقوق بشر، دموکراسی، آزادی، و رفاه در نبود خشونت و افراط گرایی مساعد گردد.
به تعقیب ایشان، محترم کبیر واثق، معاون مقام ولایت پنجشیر؛ در ارتباط با نقش حکومت‌داری محلی در تامین حقوق بشر و رفاه در افغانستان صحبت به عمل آورده افزودند: “یکی از دغدغه‌های اصلی و کلیدی حکومت‌داری محلی تامین دموکراسی، تقویت روند مردم سالاری، و سهیم ساختن مردم در تصامیم سرنوشت ساز و تاثیرگذار است. این عمل متضمن شفافیت، پاسخ‌گویی، موثریت و مثمریت است و باعث تحکیم اعتماد میان مردم و نهادهای خدمت‌رسان می‌شود.”
ایشان اضافه نمودند که ما به عنوان عالی ترین مقام حکومت‌داری محلی در ولایت پنجشیر، طی سال‌های اخیر از هیچ تلاشی در راستای ترویج و نهادینه سازی ارزش‌های حقوق بشری و دست یافتن به رفاه اجتماعی دریغ ننموده و در این راستا خدمات شایانی ارائه نموده‌ایم، تلاش ما این بوده است تا همه مردم به صورت عادلانه از دسترسی به منابع برخوردار گردند و در هماهنگی با ما به معرفی و ترویج ارزش‌های حقوق بشری در میان مردم پرداخته و از این طریق راه رسیدن به رفاه اجتماعی را در کل کشور هموار سازند.
سپس بانو ادیبه احمدی مدیر حقوقی ریاست امور زنان ولایت پنجشیر، پیرامون نقش زنان در تامین رفاه خانواده و ترویج ارزش‌های حقوق بشری ایراد سخن نموده افزودند: “از آنجا که زنان نیمی از پیکره جوامع بشری را شکل می‌دهند، مسئولیت‌ها و وظایف مهمی در روند توسعه و رشد جامعه به دوش زنان افغان بوده و در این راستا از نقش محوری و کلیدی برخوردارند، از نظر ایشان عدم سهم‌گیری و سطح کم اشتراک زنان در قضایا و مسایل ملی و اجتماعی یکی از بزرگترین مشکلات و نواقصی است که در افغانستان منجر به بحران گردیده است.
از دید ایشان با وجود اینکه زنان به عنوان مادر در خانواده از مسئولیت‌های خطیری برخوردارند، زنان افغان بنا به حاکم بودن فرهنگ مردسالارانه و رسوم قبیله‌ای در افغانستان از ابتدایی‌ترین حقوق خویش محروم بوده و نتوانسته‌اند نقش اساسی خویش را حتا در نهاد خانواده به عنوان نخستین واحد اجتماعی به صورت درست ادا کنند، زنان افغان در پایین ترین سطوح آگاهی قرار داشته و همواره از دسترسی به حق تعلیم بی نصیب مانده‌‌اند، و این خود دلیل بزرگی بر عدم کارکرد درست زنان در راستای تامین رفاه خانواده و ترویج ارزش‌های حقوق بشری در افغانستان بوده است.
وی راهکار رهایی زنان افغان از وضعیت نامناسب فعلی در جامعه را فراهم سازی زمینه‌های علمی و آموزشی برای زنان دانسته و اضافه نمودند که زنان نیز همچون مردان باید از فرصت‌های آموزشی در راستای ارتقای سطح آگاهی و علمی شان برخوردار گشته و در مسیر رشد و رفاه جامعه و نهادینه سازی ارزش‌های انسانی در کشور دوشادوش مردان در حرکت باشند.
در ادمه برنامه، محترم غلام رسول خبرت، رئیس موسسه تحصیلات عالی پنجشیر پیرامون نقش روشنفکران و نهادهای اکادمیک در ترویج ارزش‌های حقوق بشر و همدیگرپذیری در افغانستان ایراد سخن نموده افزودند:” همدیگرپذیری یکی از شاخصه‌های مهم روشنفکری بوده و روشنفکر کسی است که برای تامین حقوق بشر، همدیگرپذیری، مردم سالاری، و رفاه در جامعه مبارزه و تلاش می‌کند، از دید ایشان نهادهای اکادمیک گهواره‌های تعلیم و فانوس‌های روشنی استند که جامعه را به سوی روشنی و روشنفکری هدایت می‌کنند، نقش این مراکز علمی در تغییر و تحول جامعه کلیدی بوده و نجات جامعه از دام جهل و فقر علمی مسئولیت محوری این نهادها است.”
ایشان علاوه نمودند که نهادهای اکادمیک موظف اند تا زمینه‌ها و فرصت‌های علمی و آموزشی را در فضای عاری از تعصبات قومی و زبانی به تمام مردم علی‌الخصوص جوانان فراهم ساخته و به عنوان مراکز تعلیم و آموزش زمینه‌های رسیدن به جامعه‌ای مبتنی بر همدیگرپذیری و ارزش‌های حقوق بشری را با اشاعه علم و دانش در میان مردم مهیا سازند.
به دنبال ایشان، محترم مولوی صاحب فضل الرحمن ملا زاده، معاون شورای علمای پنجشیر پیرامون نقش علما و نهادهای دینی در ترویج اندیشه‌های صلح و همدیگرپذیری ایراد سخن نموده فرمودند: “از آنجا که افغانستان یک کشور اسلامی است و تمام نفوس این کشور را مردم مسلمان شکل می‌دهند؛ روحانیون و علمای مذهبی از جایگاه معتبری در میان جامعه برخوردار بوده و با مردم ارتباط نزدیک و تاثیر گذاری دارند، از دید ایشان، مسئولیت علما در انجام تعبدات دینی خلاصه نگردیده و موظف اند تا از طریق گفتگو مردم را از حقوق انسانی و دینی شان آگاه ساخته و علیه افراط گرایی مبارزه کنند.”
از دید ایشان، حقوق بشر، همدیگرپذیری، رفاه، و مبارزه علیه افراط گرایی از شاخصه‌ها و اهداف محوری دین اسلام بوده و تمام مسلمانان مسئولیت دارند تا در راستای ترویج و تامین این ارزش‌ها در جامعه مبارزه و تلاش کنند، هرگاه مسلمانان نتوانند حقوق بشر، امنیت و رفاه را در جامعه تامین کنند، خشونت و افراط گرایی دامن دین را گرفته و بر پیکره دین آسیب می‌رساند، بنابراین از مسئولیت‌های اجتماعی هر مسلمانی است تا در راستای تامین و ترویج صلح، برابری، حقوق بشر، همدیگرپذیری، و رفاه در جامعه تلاش کرده و زمینه‌های ایجاد جامعه‌ای پویا و عاری از خشونت و افراط گرایی را فراهم سازند.
پس از آن، محترم جیحون رئیس‌پور رئیس مرکز مطالعات پنجشیر، پیرامون نقش مرکز مطالعات پنجشیر پیرامون ارزش‌های صلح و همدیگرپذیری ایراد سخن نمودند، ایشان در نخست به معرفی فعالیت ها و برنامه‌های علمی و فرهنگی این مرکز پرداخته و از دست آوردهای مهم شان در راستای ترویج آموزش و آگاهی در میان مردم علی‌الخصوص جوانان یادآور شدند، از نظر ایشان نه تنها مرکز مطالعات پنجشیر بل تمام مراکز علمی و تحقیقی رسالت دارند تا در راستای ترویج و تامین صلح و همدیگرپذیری در میان مردم پرداخته و زمینه‌های رسیدن به یک جامعه مرفه را برای مردم فراهم سازند.
ایشان افزودند که مرکز مطالعات پنجشیر همواره در تلاش بوده است تا با استفاده از هر فرصت علمی جوانان را گردهم آورده و برای تحقق آرمان‌های دیرینه آزادی و رفاه در افغانستان از هیچ تلاش و مبارزه ای دریغ نکرده است، این مرکز متعهد است تا برای تامین صلح و همدیگرپذیری در کشور به تلاش در جهت ارتقای سطح آگاهی مردم علی‌الخصوص جوانان و ترویج ارزش‌های صلح و همدیگرپذیری در میان مردم پرداخته و در این راستا از هر فرصتی استفاده بهینه را نماید.
در بخش دوم برنامه؛ پنل اختصاصی کنفرانس جوانان پنجشیر تحت عنوان آینده را برای خود و دیگران بهتر بسازیم، پیرامون مولفه‌های حقوق بشر، مبارزه با افراط‌گرایی، همدیگرپذیری و رفاه؛ چالش‌ها، فرصت‌ها، وضعیت فعلی و آینده و راهکارهای موجود در این زمینه با حضورداشت جناب نجیب الله سلیمان‌خیل آگاه امور اقتصادی و مسئول برنامه‌های ایلسو، محترم حنیف فرزان معاون سخنگوی وزارت تحصیلات عالی و عضو ارشد سازمان اجتماعی سفید، جناب شاهین بهادری استاد دانشگاه و محترم حکیم حکیمی نماینده مرکز مطالعات پنجشیر و گردانندگی عبدالحی موحد مسئول تحقیق موسسه مطالعات اقتصادی و حقوقی افغانستان برگزار گردید.
سخنرانان این بخش از برنامه پیرامون فرهنگ صلح و همدیگرپذیری، ارزش‌های حقوق بشری، و مبارزه با افراط گرایی در افغانستان صحبت نموده و در رابطه با چالش‌های آموزش و ترویج این مفاهیم در جامعه نظریات خویش را با اشتراک‌کنندگان شریک ساخته و اذعان داشتند که سطح پایان آگاهی و علمی در میان مردم از دلایل اصلی رشد و بروز پدیده‌ی افراط‌گرایی در جامعه افغانستان بوده و این کشور را به ورطای خشونت و بحران کشانده است.
ایشان آسیب های ناشی از افراط گرایی را در ابعاد اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، و حقوقی به تحلیل گرفته و رشد سریع این پدیده را برای آینده افغانستان خطرناک دانستند، از دید این آگاهان امور ترویج ارزش‌های صلح، حقوق بشر، دموکراسی، همدیگرپذیری، و رفاه در میان مردم تنها راه مبارزه علیه خشونت و افراط گرایی است و تا زمانیکه تمام مردم به درک این موارد دست نیابند به جامعه ای پویا و با رفاه دست نخواهیم یافت.
از دید اعضای این گفتمان، افراط گرایی را از بعد دیگری می‌توان جنگ روانی قلمداد کرد، این موجودیت جنگ روانی است که منجر به جنگ فزیکی در میان انسان‌ها شده و زمینه‌های افزایش خشونت و تعدی را در جوامع بشری افزایش می‌دهد، محرومیت در بسا نقاط کشور زمینه‌های افزایش افراط گرایی را به میان آورده و این نگرش از عدم پذیرش دیدگاه‌ها و نظریات دیگران آغاز شده و در عدم آگاهی از ارزش‌های حقوق بشری و همدیگرپذیری در میان مردم به مرزهای خونین قتل و کشتار پا می‌گذارد.
در بخش سوم کنفرانس؛ در مرحله کار گروپی، اشتراک‌کنندگان این برنامه به چهار گروپ تنظیم شده و روی عوامل افراط گرایی، پیامدها و راهکارهای مبارزه با آن و ترویج ارزش‌های حقوق بشر، همدیگرپذیری، و رفاه در افغانستان بحث و رای‌زنی نمودند. سپس نتایج کار گروهی را با همدیگر شریک ساختند که برآیند این برنامه‌ها در یک کتاب تحقیقی، چاپ و نشر خواهد گردید.
بانو صابره نوری یکی از اشتراک کنندگان برنامه گفت: “زنان افغان رسالت دارند تا در کنار مردان به تلاش برای صلح و توسعه کشور و جامعه بپردازند، از دید ایشان موجودیت نگرش‌های افراطی زنان را در وضعیت محدودی قرار داده و متاسفانه از فعالیت‌های علمی و آموزشی باز داشته است، برای غلبه بر این شرایط، افزایش و ارتقای سطح آگاهی و دانش در میان زنان افغان و معرفی ارزش‌های حقوق بشری و انسانی در جامعه یکی از موثرترین راهکارهایی است که حمایت و تلاش همگانی را به استمداد می‌طلبد.
محترم خلیل صبر، یکی دیگر از اشتراک کنندگان این کنفرانس ایراد سخن نموده افزودند: “نقد باید مسئولانه صورت بگیرد، انسان‌ها موظف اند تا در قدم نخست به نقد و وارسی کنش‌ها و رفتارهای ذاتی خویش بپردازند، ما ضرورت داریم تا برای رسیدن به یک جامعه همدیگرپذیر و عاری از خشونت در قدم نخست به اصلاح رفتار و کردار خویش پرداخته و به سوی یک جامعه پویا و مصلح حرکت کنیم.”
جمع بندی کلی کنفرانس جوانان پنجشیر توسط محترم خالد رامزی رئیس اجرایی موسسه مطالعات اقتصادی و حقوقی افغانستان انجام شد، در این بخش از برنامه ایشان به مرور کوتاهی از کنفرانس جوانان پنجشیر پرداخته و در ارتباط با اهداف اساسی این برنامه توضیحات لازم را برای اشتراک کنندگان ارائه نمودند، وی برای اشتراک کنندگان از گزینه‌ها و برنامه‌های بعدی یادآور شده و جوانان را تشویق نمود تا فرصت اشتراک در این برنامه‌های علمی و آموزشی را از دست نداده و جهت تبارز استعداد و ارتقای سطح آگاهی و دانش شان از این برنامه‌ها استفاده بهینه را ببرند.
همچنان در این کنفرانس کتاب مبانی اسلامی جامعه باز، کتاب صلح، دوستی و آزادی و سایر کتاب‌های ارزشمند؛ از نشریات موسسه مطالعات اقتصادی و حقوقی افغانستان برای اشتراک کنندگان به عنوان منبع علمی بررسی سازگاری ارزش‌های دین اسلام با ارزش‌های جامعه باز معرفی و در دسترس شان قرار گرفت.
این کنفرانس با اهدای تقدیرنامه به اعضای ارشد مرکز مطالعات پنجشیر، به پاس خدمات شایان‌شان در راستای برگزاری این کنفرانس و اهدای تصدیق نامه به مجموعه‌ای از اشتراک کنندگان، و اخذ عکس دسته جمعی با موفقیت به پایان رسید.
موسسه مطالعات اقتصادی و حقوقی افغانستان مصمم است که چنین کنفرانس‌ها را در ولایت‌های مختلف افغانستان به منظور ترویج اندیشه‌های همدیگرپذیری، صلح، آزادی و مبارزه با افراط گرایی، برگزار نماید.
علاقه‌مندان ترویج صلح، حقوق بشر، آزادی، همدیگرپذیری و مبارزه با افراط گرایی، می‌توانند با موسسه مطالعات اقتصادی و حقوقی افغانستان، همگام شده و افتخار سهم‌گیری در کلپ آزادی و اکادمی ایلسو را به دست آورند.