گزارش مکمل کنفرانس ملی همدیگرپذیری – 2022
۱۰ مارچ، ۲۰۲۲ | پوهنتون باختر – کابل
کنفرانس ملی همدیگرپذیری به ابتکار موسسه مطالعات اقتصادی و حقوقی افغانستان (AELSO) و در همکاری با معینیت امور جوانان وزارت اطلاعات و فرهنگ، پوهنتون باختر، سازمان اجتماعی سفید و سایر سازمان‌های معتبر پیرامون ارزش‌های کثرت‌گرایی، همدیگرپذیری، آزادی و کارآفرینی در سازگاری با دین مقدس اسلام، با اشتراک بیشتر از ۲۰۰ تن نویسندگان و نمایندگان جوانان از سراسر کشور، در شهر کابل برگزار گردید.
شش ماه پس از فروپاشی نظام جمهوریت، در شرایط گذار و در میان ناامیدی سراسری که انگیزه‌ای جوانان به فراگیری علم به پائین‌ترین سطح آن کاهش یافته و امید به زندگی در انتروال امید به‌سوی صفر تقرب نموده است؛ موسسه مطالعات اقتصادی و حقوقی افغانستان در همکاری با پوهنتون باختر و معینیت امور جوانان، با برگزاری اولین کنفرانس ملی همدیگرپذیری؛ امید به تغییر و همدیگرپذیری را به سوی قطب مثبت جهت داده و نخستین گام اساسی را بسوی گفتمان همدیگرپذیری در سطح ملی بخاطر رشد اقتصادی و همدلی در میان اقوام کشور برداشته است.
در کنفرانس ملی همدیگرپذیری چهره‌های مطرح و نخبه علمی افغانستان و جوانان از ۳۴ ولایت کشور دیدگاه و نظریات خویش را پیرامون همدیگرپذیری، مبارزه با فقر، آزادی، کارآفرینی و رشد اقتصادی کشور و کثرت گرایی شریک ساختند.
در کنفرانس ملی همدیگرپذیری، سخنرانان؛ همدیگرپذیری را برای رسیدن به صلح اجتماعی و حل منازعات، کثرت‌گرایی سیاسی و اجتماعی را برای رسیدن به ثبات سیاسی و اجتماعی، استقلالیت اقتصادی را برای رسیدن به آزادی‌های فردی و استقلالیت سیاسی، ضرورت جدی شرایط امروزی افغانستان دانسته و بر اقدامات عملی در این زمینه از سوی مسئولان حکومت سرپرست، پوهنتون‌ها، اتاق‌های فکری و سازمان‌های اجتماعی تاکید کردند.
عبدالقاهر بهشتی؛ مسئول تحقیق موسسه مطالعات اقتصادی و حقوقی افغانستان به نمایندگی از این اتاق فکری در کنفرانس ملی همدیگرپذیری سخنرانی نموده گفت: ” محوریت بحث این کنفرانس را ارزش‌های همدیگرپذیری، آزادی و کارآفرینی تشکیل می‌دهد. اشتراک‌کنندگان و نمایندگان منتخب ولایات رسالت دارد تا برآیند این کنفرانس را در ولایت مربوطه خویش تطبیق و عملی نمایند.”
عبدالقاهر بهشتی علاوه نمود: “افتخار موسسه مطالعات اقتصادی و حقوقی افغانستان، افتخار تمام ملت افغانستان است. موسسه ایلسو در راستای تحقق ارزش‌های همدیگرپذیری، آزادی و رفاه طی دو دهه اخیر تلاش‌های فراوانی نموده است که با برگزاری برنامه‌ها، سیمینارها و کنفرانس‌های متعدد به جوایز و دستآوردهای زیادی بین‌المللی دست‌یافته است.”
مسئول تحقیق موسسه در مورد نقش کثرت‌گرایی برای گذار از منازعات و حل چالش‌های اجتماعی و سیاسی صحبت نموده افزود: “کثرت‌گرایی مبنای جامعه اسلامی است چون در دین مقدس اسلام هیچ قوم و گروهی بر دیگری برتری ندارد و حاکمیت حق اصلی شهروندان یک کشور است. کثرت‌گرایی سبب ثبات اجتماعی و سیاسی می‌گردد. کثرت‌گرایی زمینه‌ای پذیرش عقاید و اندیشه‌های متفاوت را در سازگاری با آموزه های دین مقدس اسلام فراهم می‌نماید.”
عبدالقاهر بهشتی پیرامون جایگاه کارآفرینی در رفاه و استقلالیت اقتصادی کشور صحبت نموده گفت:
” آزادی سیاسی و اقتصادی یک کشور در گرو رفاه اقتصادی است. کار آفرینی مبنای رفاه و استقلالیت اقتصادی یک کشور محسوب می‌شود که یکی از اهداف استراتژیک موسسه ایلسو بوده است. در راستای رسیدن به این هدف، ترجمه‌ای کتاب مقدمه‌ای بر کارآفرینی به زبان دری توسط آقای محمد خالد رامزی رییس اجرائیه موسسه مطالعات اقتصادی و حقوقی افغانستا، تهیه نسخه صوتی این کتاب و ترجمه آن به زبان پشتو، یکی از دستآوردهای مهم و کارهای انجام شده توسط این اتاق فکری برای رسیدن به رفاه در افغانستان است.”
مسئول تحقیق موسسه مطالعات اقتصادی و حقوقی افغانستان، برای عبور از چالش‌ها و رسیدن به افغانستان مرفه و همدیگرپذیر دو پیام اساسی را مطرح نمودند:
“پیام ما از آدرس نخبگان، اندیشمندان، نویسندگان، شهروندان افغانستان و به‌ویژه جوانان کشور به حکومت سرپرست این است که: از فرصت موجود کمال استفاده را برای همدیگرپذیری و نهادینه نمودن فرهنگ کثرت‌گرایی سیاسی در راستای آزادی پایدار، رفاه و شکوفایی افغانستان ببرد. فرصت حضور همه اقشار و گروه‌های سیاسی و اجتماعی را در حاکمیت ملی افغانستان فراهم نماید.
پیام به جوانان و اشتراک‌کنندگان کنفرانس اینست که: موسسه مطالعات اقتصادی و حقوقی افغانستان از راه‌حل‌ها، راهکارها و نظریات شما استقبال می‌کند. جوانان از نقدهای بی‌هدف و بدون راهکار خودداری نمایند، طرح و راهکارهای خویش را در راستای همدیگرپذیری، کثرت‌گرایی و کارآفرینی به شکل مدون آن تهیه نمایند. ایلسو در عملی سازی طرح‌های شما در هر ولایت کشور، در کنار شما خواهد بود و تجربیات خویش را با شما شریک خواهد ساخت.”
آقای بهشتی از فعالیت‌های موسسه ایلسو یادآوری نموده افزود: ما با منبع قراردادن کتاب «مبانی اسلامی جامعه باز» که توسط بانو لیندا ویتسون و جمعی از دانشمندان اسلامی تحریر شده است و اکنون منبع فعالیت‌های ما پیرامون ارزش‌های جامعه باز در چوکات دین مقدس اسلام می‌باشد فعالیت می‌کنیم و فعالیت‌های ما در مطابقت با دین اسلام در سراسر کشور ادامه خواهد داشت.
در ادامه برنامه، حضرت الله شریفی؛ رئیس هماهنگی برنامه‌های معینیت امور جوانان به نمایندگی از معینیت امور جوانان وزارت اطلاعات و فرهنگ صحبت نموده گفت:
“این گونه برنامه‌ها و کنفرانس‌ها برای جمع شدن جوانان و توحید نظریات شان بسیار مفید است. به نمایندگی از معینیت امور جوانان، از ابتکار ارزشمند موسسه مطالعات اقتصادی و حقوقی افغانستان و پوهنتون باختر برای برگزاری کنفرانس ملی همدیگرپذیری، سپاسگزاری و قدردانی می‌کنم.
در شریعت اسلامی، همدیگرپذیری نقش پر رنگ دارد چون دین ما همواره ما را در آیات مختلف قرآن کریم به پذیرفتن همدیگر، اخوت و برادری فراخوانده است.”
شریفی از برنامه‌ها و پلان‌های که معینیت امور جوانان برای جوانان در سال 2022 دارد خبر داده و برنامه‌ها را حسب ذیل برشمرد:
- برگزاری کنفرانس بزرگ در مورد همدیگرپذیری با اشتراک بیش از ۱۵۰ جوانان از سراسر کشور.
- فعال‌سازی مجدد پارلمان جوانان.
- راه‌اندازی شوراهای ولایتی و شورای عالی جوانان.
- سفرهای فرهنگی میان ولایات.
- برگزاری سیمینارها و برنامه‌های متعدد برای بلند بردن ظرفیت جوانان.
- برگزاری برنامه‌های مشاعره میان جوانان.
در ادامه کنفرانس، بهیر ځلاند؛ معاون علمی پوهنتون باختر پیرامون نقش پوهنتون‌ها و نهادهای اکادمیک در ترویج همدیگرپذیری و کثرت‌گرایی صحبت نموده گفت: ” پوهنتون باختر همیشه از چنین برنامه‌های ملی قدردانی و استقبال نموده و از ابتکار موسسه ایلسو در برگزاری کنفرانس ملی همدیگرپذیری اظهار سپاس می‌کند. بدون شک نقش نهادهای آکادمیک در راستای تحقق برابری، همدیگرپذیری، رفاه، کثرت‌گرایی در میان جوانان پر اهمیت است و باید توجه جدی در این بخش از سوی استادان، محققان و دانشمندانِ نهادهای آکادمیک صورت گیرد.
دولت سرپرست باید در بخش‌های برابری، اتحاد، آزادی فکری و تعیین نمودن حق و حقوق مساوی در چوکات و قاعده‌های دین مقدس اسلام برای همه اقشار جامعه نهایت تلاش و کوشش نماید و نباید توجه به یک سمت و قوم معطوف گردد.”
معاون علمی پوهنتون باختر در ادامه سخنانش افزود: ” کار آفرینی، استفاده نمودن درست از منابع و معادن، پذیرفتن همدیگر، متوجه ساختن شهروندان یک کشور به مسوولیت‌های اجتماعی آنان از مسوولیت‌های دستگاه‌های علمی است تا سوء تفاهمات فکری میان جوانان را از بین برده و جامعه را بسوی مسیر سالم هدایت نماید. یک کشور مترقی؛ به اقتصاد، همدیگرپذیری، اتحاد، اتفاق، تحمل، داشتن روابط مشترک با کشورهای همسایه، فراهم سازی زمینه‌های مختلف اشتغال‌زایی نیاز دارد.”
در ادامه برنامه، پوهنوال خلیل الرحمن سروری؛رئیس اکادمی موسسه مطالعات اقتصادی و حقوقی افغانستان و استاد پوهنتون کابل پیرامون آزادی و شاخص‌های آن صحبت نموده گفت: ” آزادی زیربنای توسعه، رفاه، پیشرفت و تعالی جوامع بشری است. از نظر اکثر فلاسفه، آزادی بدون همدیگرپذیری ممکن نیست چون تا آزاد نباشیم، حق تصمیم‌گیری آزادانه را نداشته باشیم نمی‌توانیم به همدیگرپذیری و رفاه برسیم. رسیدن به همدیگرپذیری و توسعه اجتماعی و اقتصادی از وادی آزادی عبور می‌کند. از نظر اکثریت دانشمندان آزادی به دو نوع است:1. آزادی درونی ۲.آزادی بیرونی
در بحث آزادی درونی، انسان نیاز دارد با پاک ساختن روح و روان خویش از تعصبات، کینه و کدورت، بستر برای گسترش همدیگرپذیری را فراهم سازد. در بحث آزادی بیرونی، آزادی از سوی نهادهای مدیریت‌کننده‌ای جامعه برای سازگاری بهتر افراد جامعه با دستگاه حکومتی مورد توجه است.”
استاد سروری در ادامه سخنانش افزود: ” تعریف فلاسفه و اندیشمندان از همدیگرپذیری: ایجاد باب گفتمان میان انسان‌ها است. ما برای پیشرفت و ترقی کشور خویش نیاز داریم که باب وصل و گفتمان را میان مردم ما باز کنیم تا زمینه‌ای پذیرش و سازگاری میان افراد جامعه، ملت و حاکمیت را بوجود بیاوریم. به دلیل اینکه براساس تحقیقات گسترده، منشأ اصلی جنگ‌های بزرگ دنیا در عدم شناخت و معرفت طرفین و عدم گفتگو و مباحثه است.”
سخنران دیگر کنفرانس ملی همدیگرپذیری، سیغانی؛ رئیس مرکز تحقیقاتی اقرا، پیرامون همدیگرپذیری از دیدگاه اسلام صحبت نموه گفت: با مراجعه با آموزه‌های دین مقدس اسلام ما درمی‌یابیم که دین مقدس اسلام برای همه شهروندان جهان است. حضرت محمد(ص)؛ پیامبر عالمیان است نه تنها از مسلمانان. بنابراین دین مقدس اسلام؛ مکتب همدیگرپذیری، تساهل و آزادی است. انسان عاقل، انسان با درک است طوری‌که به تشخیص درست از باطل، به طرف عقلانیت می‌رود و استادان پوهنتون ها، علمای دین، نهادهای آکادمیک به مثابه وسیله‌ای سرعت بخشیدن به این کاروان هستند. علمای دینی رسالت دارند تا در راستای تحقق ارزش‌های همدیگرپذیری، کثرت‌گرایی، آزادی و رفاه که با احکام دین مقدس اسلام سازگاری لازم را دارد و در کتاب مبانی اسلامی جامعه باز همه این موارد درج است، در کشور گام‌های جدی و عملی را بردارند.”
استاد خوانی همت؛ رئیس پوهنځی ژورنالیزم پوهنتون باختر، پیرامون نقش رسانه‌های جمعی و ژورنالیزم تحقیقی در ترویج همدیگرپذیری صحبت نموده گفت: ” همدیگرپذیری یک اصل مهم اخلاقی و مدنی است که برای داشتن یک جامعه مترقی ما نیاز داریم تا همدیگر را تحمل کنیم، به همدیگر گوش دهیم، استدلال و مباحثه نماییم و همدیگر را بپذیریم. در بخش نقش رسانه‌ها در راستای ترویج همدیگرپذیری در یک جامعه نیاز است تا رسانه‌ها نکات ذیل را مدنظر بگیرند:
- غرور و وقار ملی: در زمان پخش و نشر اخبار مرتبط با مسائل ملی همچون افتخارآوری در بخش‌های مسابقات ورزشی، تحصیلی و رقابتی که مربوط به تمام ملت افغانستان می‌گردد، رسانه‌ها می‌توانند در راستای تحقق ارزش‌های همدیگرپذیری نقش عمده را ایفا کند.
- ایجاد خوش‌بینی نسبت به آینده برای مردم: رسانه‌ها می‌تواند با تمرکز بر بخش‌های مثبت جامعه از جمله ختم جنگ، استخراج معادن، انعکاس پیشرفت‌ها و دستآوردهای مهم کشور، برای مردم خوش‌بینی ایجاد نموده و زمینه ترویج ارزش‌های همدیگرپذیری را در جامعه گسترش دهد.
- در حالت بحران: در حالات بحرانی کشور؛ همچون آفات طبیعی، برای انعکاس حس مشترک که میان همه اتباع کشور برای کمک و یاری با هموطنان وجود دارد، رسانه‌ها می‌تواند نقش عمده‌ی در استفاده از این فرصت برای گسترش فرهنگ همدیگرپذیری میان افراد جامعه در کشور را بازی کند.”
در پنل اختصاصی کنفرانس ملی همدیگرپذیری با حضورداشت استاد حمیرا حقمل؛ رئیس پوهنځی حقوق پوهنتون باختر، پوهندوی دکتر عبدالعظیم مومند؛ استاد پوهنتون کابل، بابه جان سیغانی؛ عالم دین، حضرت الله شریفی؛ رئیس هماهنگی برنامه‌های معینیت امور جوانان و به میزبانی عبدالقاهر بهشتی؛ مسئول تحقیق موسسه مطالعات اقتصادی و حقوقی افغانستان، پیرامون ارزش‌های همدیگرپذیری، کثرت‌گرایی، رفاه و آزادی، فرصت‌ها و چشم‌اندازهای آینده در مورد این ارزش‌ها در افغانستان، بحث و تبادل نظر صورت گرفت.
دکتر مومند با اشاره به نقش پوهنتون‌ها و نهادهای اکادمیک در همدیگرپذیری گفت:
1. جوانان یک جامعه حق دارند تا فرصت تعلیم و آموزش را داشته باشند. خوشبختانه طی ۲۰ سال گذشته بیشترین سرمایه نظام بالای رشد نیروی آکادمیک کشور معطوف گردیده بود و به عنوان یکی از دست‌آورد های ۲۰ سال اخیر، بلند رفتن سطح سواد میان افراد جامعه و بخصوص جوانان کشور می‌تواند باشد.
2. تربیه و پرورش افراد جامعه منحیث شخصیت‌های با مدارا، با تحمل و همدیگرپذیر یکی دیگر از رسالت‌های سپرده شده بر دوش نهادهای آکادمیک در یک کشور می‌باشد. شخصیت‌سازی جوانان از همین نهادهای آکادمیک آغاز می‌شود. بنابراین لازم است تا برای پذیرش ابعاد انسان‌دوستی و ترویج حس همدیگرپذیری میان جوانان در راستای کاهش تضاد‌های فکری و افزایش احترام به عقاید و دیدگاه‌های همگان، نهادهای تعلیمی و تحصیلی کشور، بیشترین تلاش را نمایند.”
استاد حقمل در مورد تئوری‌های سیاسی برای همدیگرپذیری و تساهل صحبت نموده گفت: “برای اولین بار بحث تساهل را مکتب سیاسی لیبرالیزم مطرح کردند که برای انسان آزادی مطلق را پیشنهاد کردند چون بر این باور بودند که انسان‌ها دارای منطق و خرد هستند و به انجام عملی که باعث ضرر رسانیدن به انسان‌های دیگر می‌شود، دست نخواهد زد. اما بعدها با توجه به اعمال مکرر انسان‌ها در بحث استفاده نادرست از آزادی، جریان‌های فکری و اندیشه‌های مختلف در مقابل لیبرالیزم با استفاده از این خلا بوجود آمد که باعت آن گردید تا لیبرالیست‌ها تعریف آزادی را تغییر دادند و تاکید نمودند که آزادی؛ انجام هر عملی تا جایکه به آزادی دیگران ضرر وارد نشود.”
استاد حمیرا حقمل افزود: ” تساهل و مدارا به معنای انعطاف‌پذیری، تحمل کردن و پذیرفتن است چون در رابطه به همدیگرپذیری، تساهل امر می‌نماید که شما در گفتمان باید صحبت‌های جانب مقابل تان را بپذیرید. زمانی کشور ما می‌تواند به طرف کثرت‌گرایی برود که بالای نظام تعلیمی و تحصیلی سرمایه‌گذاری اساسی نمائیم، همدیگرپذیری را از مکتب و پوهنتون به جوانان و شهروندان این سرزمین آموزش بدهیم.”
حضرت‌الله شریفی به نمایندگی از معینیت امور جوانان در این پنل صحبت نموده گفت: “معینیت امور جوانان در بخش‌های مختلف برای جوانان کار می‌نماید، از قبیل: روشن سازی ذهنیت جوانان، فراهم ساختن زمینه کار و اشتغال‌زایی برای جوانان، ارتقای ظرفیت سیستماتیک میان جوانان و بلندترین فرهنگ تحمل و مدارا میان جوانان.
ما با برقراری ارتباطات با اتاق‌های فکری بزرگ مثل موسسه مطالعات اقتصادی و حقوقی افغانستان، پوهنتون‌ها و نهادهای آکادمیک کشور، در پی مبارزه با افراط‌گرایی هستیم و برای ریشه‌کن سازی این پدیده در جامعه نهایت تلاش می‌نمائیم.”
بابه جان سیغانی؛ همدیگرپذیری و آزادی را از منظر دین توضیح داده گفت: “از لحاظ دینی همدیگرپذیری و آزادی جایگاهی پر اهمیت دارد طوری‌که دساتیر و آیات مختلف قرآنی در رابطه با این امر مهم در منابع اسلامی وجود دارد. از سوی هم جامعه ما بخاطر سپری نمودن سال‌ها جنگ و منازعه با یک سیاست‌زدگی روبرو گردیده است که علمای دینی وظیفه دارد تا این وضعیت را اصلاح سازد.
اما به نظر بابه جان سیغانی چند موضوع باید بیشتر مورد توجه جامعه ما قرار بگیرد:
- اقتصاد: برای بهبود، گسترش و توسعه اقتصادی کشور در راستای خودکفا شدن و افزایش تجارت داخلی کشور باید کار صورت گیرد.
- اهمیت دادن به حس محبت و دوستی میان اعضای خانواده؛ خانواده کانون همدیگرپذیری است.
- ترویج فرهنگ مطالعه در سطح کشور.
- توجه لازم به آموزش و تحصیلات عالی دختران و پسران افغانستان تا نسل آگاه و همدیگرپذیر را به جامعه تقدیم نمائیم.”
همچنان در بخش دوم پنل، کارشناسان دیدگاه‌ها و نظریات اشتراک‌کنندگان را شنیده و به سوالات اشتراک‌کنندگان پاسخ ارایه نمودند. که تعدادی از دیدگاه‌های اشتراک‌کنندگان در مورد اهمیت کنفرانس ملی همدیگرپذیری و ضرورت آن در شرایط امروزی افغانستان حسب ذیل تدوین شده است:
اظهارالحق شمسی: “برگزاری کنفرانس ملی همدیگرپذیری در شرایط کنونی، دارای اهمیت ویژه‌ی می‌باشد چون با گردهم آمدن جوانان از سراسر ولایات کشور، زمینه برای آشنایی با فرهنگ‌های متنوع، افکار و اندیشه‌های مختلف برای جوانان فراهم می‌گردد. من به عنوان نماینده ولایت پروان در نظر دارم تا تجارب و آنچه از این کنفرانس کنفرانس مفید و علمی آموختم، برای جوانان ولایت پروان و مخصوصا دانشجویان نهادهای تحصیلی آن ولایت، بصورت دقیق و درست آن برسانم.
از اینکه در چنین کنفرانس بعد از یک وقفه طولانی بنابر تحولات و شرایط پیش آمده در کشور، شرکت نمودم، نهایت خرسندم. از برگزارکنندگان و حامیان این برنامه برای انجام همچو فعالیت‌های کاربردی برای داشتن یک افغانستان مترقی صمیمانه سپاسگزاری می‌نمایم.”
تمنا سادات: “در چنین شرایط که کشور با چالش‌های متعددی روبروست و در بحران به سر می‌برد، برگزاری این چنین کنفرانس‌ها به مثابه اولین گام برای انگیزه دادن دوباره برای جوانان برای تلاش و کوشش در راستای آبادانی کشور، محسوب می‌شود. من منحیث یک جوان این کشور، قرار را بر فرار ترجیح داده‌ام و تصمیم گرفتم فعالیت‌های خود را ادامه داده و با اشتراک در این کنفرانس علمی از موضوعات آن آموخته و برای اصلاح جامعه و ترویج ارزش های همدیگرپذیری، کثرت‌گرایی، آزادی در جامعه به‌خصوص در ولایت خویش فعالیت نمایم.”
محمد فهیم مایار: برگزاری چنین کنفرانس‌ها می‌تواند سقف مطمئن برای جوانان ایجاد کند تا تبادل افکار نموده و از نظریات، عقاید و اندیشه‌های همدیگر آگاه شوند. همچنان باعث تشکیل یک گفتمان در میان جوانان پیرامون موضوعات همدیگرپذیری، کثرت‌گرایی و آزادی می‌تواند شود. این برنامه زمینه‌ای ساختن شبکه‌های قوی ارتباطی میان جوانان را در سراسر کشور فراهم می‌سازد تا همه دوشادوش هم برای داشتن یک افغانستان مرفه و آباد کار کنند.”
بسم الله مرادی: “تشویق و ترغیب اقوام، نژادها و مذاهب مختلف به زندگی مسالمت‌آمیز و بدور از تعصب مبنای همدیگرپذیری است: در این مورد سخن‌های زیادی رانده شده و من به همین‌قدر بسنده می‌کنم که توده‌های مختلفی از مردم به یک آیینی خاصی پابند هستند و هر دینی اساساً خواهان جنگ و خشونت نیست از بودایی گرفته تا زردشتی، مسیحی، یهودی و اسلام همه به عدم خشونت اتفاق نظر دارند. قرآن بیان می‌کند که کشتن یک انسان همانند کشتن تمام انسان‌های روی زمین است؛ بنابراین می‌توان همه توده‌ها را بر این نقطه گرد آورد و از این ناحیه، دستان آنها را با هم گره زد و همدیگرپذیری را بنیان نهاد”
حسن حسین‌یار: ” با وجود همزمانی و هم‌مکانی تظاهرات با مکان کنفرانس ملی همدیگرپذیری و بندش راه، کنفرانس ملی همدیگرپذیری بسیار عالی برگزار گردید. من از اول تا آخر برنامه، دقیق نظاره‌گر روحیه، حرکات و رفتار اشتراک کنندگان بودم. باید اعتراف کنم حیرت‌زده شدم، جامعه به طرز عجیب و مرموزی با نیروهای جادویی خودش روحیه‌بخشی و قدرت سامان‌دهی به اعضای خود را در دست‌کار خود گرفته است. بعضی جریان‌ها را هرگز نمی‌توان متوقف کرد، مثلاً جریان آگاهی را. مطمئناً زمان‌های خوب به زودی می‌رسد.”
در بخش کارگروپی؛ اشتراک‌کنندگان کنفرانس ملی همدیگرپذیری روی چهار محور اساسی شامل: راهکارها و راه‌های رسیدن به همدیگرپذیری؛ نقش کثرت‌گرایی در گذار از منازعات سیاسی و اجتماعی در افغانستان؛ اندیشه‌های جوانان برای آبادی، توسعه اقتصادی، و شکوفایی افغانستان؛ و رابطه میان آزادی و رفاه، بحث و تبادل نظر نموده و از هر گروپ یک نماینده، نتایج کار گروپی خویش را با تمام اشتراک کنندگان شریک ساختند:
ثویبه عابدی به نمایندگی از گروپ (A)، نتایج کار گروپی را پیرامون راهکارهای رسیدن به همدیگرپذیری در افغانستان حسب ذیل بیان نمودند:
همدیگر پذیری در ساده‌ترین تعریف، پذیرش ایده‌ها و نگرش‌های متفاوت در سطوح مختلف جوامع انسانی است.عمده‌ترین راهکارها برای رسیدن به همدیگرپذیری در دو سطح بررسی و پشنهاد شده است:
- سطح خُرد (فردی)
- سطح بزرگ(جامعه و دولت)
در سطح خُرد، راهکارهای که همدیگرپذیری در جامعه‌ی ما را نهادنیه می‌کند عبارت است از:
- تغییر اساسی نگرش‌ها و اصلاح باورهای فردی برای پذیرش تفاوت‌ها؛
- ترویج فرهنگ انسانی مدار ا و تساهل از طریق نهادهای مهم جامعه چون:خانواده، مدارس، مکاتب و پوهنتون‌ها؛
- همکاری گسترده رسانه‌ها در سمت دهی باورهای توده‌ها بسوی همدیگر پذیری؛
- بالا بردن فهم افراد از طریق کنفرانس‌ها علمی- فرهنگی همه‌شمول و مساعد کردن زمینه برای چنین کنفرانس‌ها در ولایات مختلف کشور.
در سطح بزرگ؛ اساسی‌ترین راهکارها عبارت است از :
- از بین بردن شکاف‌های شهروندی با استقرار نظام عدالت‌محور اجتماعی؛
- بازتاب کثرت‌گرایی سیاسی از طریق سهیم نمودن همه طیف‌های سیاسی در قدرت و تصامیم مهم کشور؛
- طرح یک پالیسی میان مدت برای توسعه بازرگانی، ارتباطات عمیق اجتماعی و علمی- فرهنگی میان ولایات؛
- ترویج و ایجاد نهادهای با اهداف و برنامه‌های واقعی ملی در عرصه‌های اجتماعی و سیاسی؛
- عدم تفکیک جنسیتی، زبانی و سمتی در حقوق اساسی شهروندی؛
- بالا بردن شعور اجتماعی و سیاسی و ترویج رویکرد تساهل در همه سطوح جامعه.
ضیاءالدین جهش؛ نماینده گروپ (B)، نتایج کار گروپی خویش را در مورد نقش کثرت‌گرایی در گذار از منازعات سیاسی و اجتماعی در افغانستان چنین بیان نمودند:
کثرت گرایی به رسمیت شناختن تنوع اندیشه‌ها، کردارها، فرهنگ‌ها و آیین‌های است که در برابر انحصارگرایی قرار دارد. خوشبختانه ما در افغانستان به‌عنوان مسلمان و افغان منابع عظیم و هدایات معتبر در مورد کثرت‌گرایی داریم.
کثرت‌گرایی به چهار محور خلاصه می‌شود؛ سیاسی، دینی، اخلاقی، فرهنگی و اجتماعی:
۱. کثرت‌گرایی سیاسی: نظام ملی گرا باید ساخته شده و فکر ملی میان تمام اقشار جامعه ترویج گردد این روند به مشارکت تمام اقوام در حکومت‌داری و تقسیم یکسان قدرت، فرصت و ثروت و امکانات میان تمام اقوام کمک می‌کند. نظام حکومت‌داری باید غیرمتمرکز شود چون نظام تمرکز قدرت در مرکز در تمام ادوار تاریخ سبب بحران‌های زیادی در کشور شده و سرانجام یکی از عوامل سقوط جمهوریت و دمو کراسی شمرده می‌شود. اما در حکومت‌داری شایسته‌سالاری و لیاقت نباید قربانی کثرت‌گرایی شود و از کثرت‌گرایی به عنوان راه‌حل اساسی معضله کشور استفاده شود.
۲.کثرت‌گرایی دینی: ترویج روشنگری و روشنفکری دینی میان تمام اقشار جامعه با استفاده از شیوه‌های مختلف خصوصاً در مدارس دینی و از سطح خانواده الی پوهنتون.
۳. کثرت‌گرایی اخلاقی: نادیده نگرفتن و دست‌کم نگرفتن عادات و رسوم و اخلاق اقوام مختلف ساکن در کشور و بر عکس احترام گذاشتن به آنها و تلاش در جهت استغنای فرهنگی و اخلاقی. باوجود که در عرصه‌های مختلف و از جوانب مختلف علیه تعصب مبارزه جریان دارد. برای داشتن یک جامعه کثرت‌گرا، تعصب منحیث یک پدیده زشت اخلاقی در جامعه معرفی شود.
۴. کثرت‌گرایی فرهنگی: ترویج فرهنگ و فعالیت‌های فرهنگی و احترام گذاشتن به فرهنگ تمام اقوام که این روند به عنوان راهکار علمی در تمام عرصه‌ها و ولایات عملی شود. استفاده از تکنالوژی، رسانه و ورزش به عنوان ابزار همدیگرپذیری و کثرت‌گرایی.
۵. کثرت‌گرایی اجتماعی: خودسازی و خودشناسی و اصلاح خودی که تمام چالش‌ها از فرد در اجتماع سرایت می‌کند به نظر ما اصلاح فرد منجر به اصلاح جامعه و کشور و نظام خواهد شد. ایجاد تفاهم میان نخبگان و تعریف علمی از مشکلات یعنی علمی ساختن مباحث جدال‌برانگیز و ارایه‌ای طرح‌های علمی از طرف نخبه‌ها در قبال چالش‌ها و ایجاد چهارچوب و تعریف نظام سیاسی توسط نخبه‌ها و کادرهای علمی کشور. و مواخذه اجتماعی در قبال عدم رعایت کثرت‌گرایی در کشور و اقدامات مسالمت آمیز.
غلام حضرت نیکپا؛ به نمایندگی از گروپ (C)، اندیشه‌های جوانان برای آبادی، توسعه اقتصادی، و شکوفایی افغانستان را در محورهای ذیل خلاصه نمودند:
از آنجایی که توسعه عبارت است از «حرکت از وضعیت موجود به سمت وضعیت مطلوب». مجموعۀ تعاریفی که از توسعۀ اقتصادی به واسطۀ دانشمندان ارائه شده در این مطلب مشترک‌اند که توسعۀ اقتصادی یک فرایند است، یعنی یک دگرگونی و حرکت برنامه‌ریزی شده از مبدأ به مقصد است، یک حرکت هدفدار و منظم از وضع موجود به سوی توسعه‌یافتگی (وضع مطلوب) می‌باشد.
به طور خلاصه مهم‌ترین عواملی که در افغانستان باعث توسعه اقتصادی می‌شوند عبارت‌اند از:
- داشتن یک نظام اقتصادی در مطابقت با شرایط، فرهنگ و اعتقادات، ظرفیت‌ها و منابع اقتصادی کشور.
- یکی از دلایل اصلی که کشور ما از لحاظ اقتصادی توسعه نیافته عبارت از مقطی بودن سیاست و استراتژی کلان اقتصادی است، با تغییر هر نظام سیاسی؛ سیاست‌ها و استراتژی‌های اقتصادی نیز از بین رفته و باعث عقب‌ماندگی اقتصادی گردیده، بنابراین باید سیاست‌ها و استراتژی‌های توسعه اقتصادی دوامدار باشند.
- استفاده از استراتژی‌های پولی، استراتژی انقلاب سبز، استراتژی صنعتی و سایر استراتژی‌های توسعوی اقتصادی.
- کاربرد بیشتر ماشین‌آلات و میکانیزه کردن زراعت و کشاورزی.
- حرکت به سمت صنعتی شدن و ایجاد کارخانه‌های تولیدی.
- حمایت از صنعت‌گران و متشبثین نوپای اقتصادی.
- داشتن سیاست‌های مالی و پولی مناسب.
- مالیات‌گذاری عادلانه و جلوگیری از فرار مالیات.
- استفاده از منابع طبیعی و استخراج معادن کشور.
- استفاده از منابع آبی کشور، تولید برق و استفاده آب در زمین‌هایی که قابل کشت هستند و کشت نمی‌شوند.
- ایجاد کارخانه در ولایات نظر به ظرفیت موجود آن ولایت، مثلا در ولایت قندهار انار به صورت فراوان وجود دارد، می‌توان در این ولایت فابریکه آب انار و زیر مجموعه‌هایش را ایجاد کرد، در سایر ولایات نیز می‌توان با استفاده از ظرفیت‌های داخلی‌شان فابریکه ایجاد کرد.
- تشویق و حمایت جوانان در زمینه سرمایه‌گذاری‌های اقتصادی.
- ایجاد حکومت همه شمول، تا فرصت‌های شغلی و اقتصادی برای همه افراد کشور فراهم گردد.
- تخصصی‌سازی فعالیت‌ها و شفاف‌سازی استخدام.
- ایجاد امنیت؛ یقینا بدون امنیت ثبات اقتصادی و رونق اقتصادی امکان‌پذیر نیست و سرمایه‌گذاران نیز علاقه‌ای به سرمایه‌گذاری نخواهند داشت.
- حمایت از کالا و تولیدات با کیفیت داخلی.
عوض دانیال به نمایندگی از گروه (D)، نتایج تبادل نظر در گروه خویش را پیرامون رابطه میان آزادی و رفاه و چگونگی ترویج این ارزش‌ها در مطابقت با دین اسلام حسب ذیل بیان نمودند:
کار و عملکرد بدون اکراه و اجبار، آزادیست. برخورداری لازم از عناصر تداوم زندگی مرفه، رفاه است. آزادی و رفاه عناصر سازنده‌ای حیات جمعی است که بدون توجه به این دو مولفه‌ای مهم در حیات بشریت، چرخه‌ای حیات جامعه بشری متوقف خواهد شد.
رابطه‌ای معنادار میان آزادی و رفاه وجود دارد، رسیدن به رفاه از وادی آزادی می‌گذرد و رفاه پشتوانه‌ای آزادی فردی و استقلالیت سیاسی و اقتصادی یک کشور است. بنابراین لازم است که به این دو پدیده به صورت همزمان و متوازن توجه صورت گیرد.
کنفرانس ملی همدیگرپذیری، توسطه حنیف فرزان؛ استاد پوهنتون باختر و عضو بورد رهبری سازمان اجتماعی سفید، جمع‌بندی شده و انتظارات از اشترا‌کنندگان حسب ذیل بیان گردید:
سعادت، خوشبختی، تعالی و رفاه یک جامعه در همدیگرپذیری است و ما جوانان به عنوان قشر فعال این اجتماع رسالت داریم تا جامعه را اصلاح نماییم. برای تحقق و ترویج ارزش‌های همدیگرپذیری نیاز است تا موارد ذیل مدنظر گرفته شود:
- تنوع فرهنگی و زبانی.
- برجسته نمودن نقش نهادهای علمی و آکادمیک در راستای ترویج و نهادینه نمودن ارزش‌های همدیگرپذیریی و کثرت‌گرایی در افغانستان.
- نقش نظام تحصیلی در راستای ترویج ارزش‌های همدیگرپذیری ذریعه جا دادن همدیگرپذیری و کثرت‌گرایی در نصاب تحصیلی کشور.
- داشتن برنامه‌های هدفمند توسط رسانه‌ها در این زمینه.
- مدنظر گرفتن موضوع جنسیت و سهم دادن برابر برای بانوان در سراسر کشو.
- برقرار نمودن یک نظام ملی با سهیم نمودن همه شهروندان در حاکمیت ملی افغانستان.
- بلندبردن فرهنگ استفاده درست از رسانه‌های ارتباطی.
پیشنهادات به جوانان و اشتراک‌کنندگان کنفرانس ملی همدیگرپذیری:
- شما جوانان به عنوان سفیران ولایت مربوطه تان وظیفه دارید تا آنچه را آموختید به جوانان ولایت تان با برگزاری برنامه‌های مفید و علمی، برسانید.
- سهم فعال در ترویج ارزش‌های همدیگرپذیری در جامعه خودتان داشته باشید.
- شما جوانان رسالت دارید برای نسل‌های آینده با فداکاری، تلاش و زحمت الگوی همدیگرپذیری شوید.
کنفرانس ملی همدیگرپذیری با اهدای لوح تقدیر از طرف موسسه مطالعات اقتصادی و حقوقی افغانستان به پوهنتون باختر و معینیت امور جوانان به پاس همکاریی‌های متعهدانه و ارزشمند شان در برگزاری کنفرانس ملی همدیگرپذیری، و توزیع تصدیق‌نامه و کتاب مبانی اسلامی جامعه باز و سایر نشریات موسسه ایلسو برای اشتراک‌کنندگان، با دعائیه استاد بابه جان سیغانی، پایان یافت.
دیپارتمنت نشرات و روابط عمومی
#بسوی‌همدیگرپذیری
#NTC_2022