چشم انداز اقتصادی افغانستان
اگست 2023
چشم‌انداز اقتصادی افغانستان، یک ابتکار خلاقانه از موسسه مطالعات اقتصادی و حقوقی افغانستان (AELSO) است که مهم‌ترین و آخرین رویدادهای اقتصادی افغانستان را در یک ماه اخیر، منعکس می‌کند.
با مطالعه این ماهنامه اقتصادی که به سه زبان (پشتو، دری و انگلیسی) تهیه و ترتیب شده است، شما می‌توانید دید گسترده‌تری از اقتصاد افغانستان داشته باشید.
قرارداد عملی‌سازی پروژه کاسا – یک‌هزار در افغانستان امضا شد
مسوولان در حکومت سرپرست، از امضای عملی‌سازی پروژه برق کاسا – یک‌هزار میان قرقیزستان، ازبیکستان، افغانستان و پاکستان خبر داده‌اند.
به گفته مسئوولان، کار عملی این پروژه در اواخر ماه اپریل سال روان میلادی آغاز خواهد شد.
بنا بر گفته‌های مسوولان، با عملی شدن این پروژه، افزون بر این‌که چالش بی‌برقی کشور تا حد زیاد برطرف می‌شود، افغانستان از ناحیه ترانزیت برق عوایدی زیادی بدست خواهد آورد.
به گفته مسئولان شرکت برشنا «بانک جهانی فیصله کرده است که کار این پروژه را در افغانستان آغاز می‌کند. کار این پروژه در ماه ثور ۱۴۰۳ خورشیدی آغاز خواهد شد.»
با این حال اتاق تجارت و سرمایه‌گذاری افغانستان عملی شدن پروژه کاسا – یک‌هزار را به سود اقتصاد کشور عنوان می‌کند.
برخی آگاهان نیز پروژه کاسا – یک‌هزار را برای افغانستان و کشورهای همسایه در آسیای مرکزی و جنوبی بسیار با اهمیت می‌دانند. آگاهان تاکید می‌ورزند که با آغاز کار عملی این پروژه، اعتبار افغانستان در میان کشورها بلند می‌رود و برای شمار زیادی از شهروندان کشور زمینه کار فراهم می‌شود.
امان‌الله غالب رییس پیشین شرکت برشنا به طلوع‌نیوز گفت: «در حدود ۳۵ تا ۴۰ درصد کار پروژه تطبیق شده است و در حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد تجهیزات این پروژه در افغانستان باقی است و هر دو کمپنی که قبلن قرارداد کرده بودند، نیز حاضر اند تا دوباره کار این پروژه را آغاز کنند. هم برای مردم اشتغال‌زایی می‌شود و همچنان افغانستان اعتبار خود را در سطح منطقه بدست میاورد.»
بربنیاد اطلاعات ارایه شده از مسوولان، با آغاز کار باقی‌مانده پروژه انرژی کاسا – یک‌هزار، کار این پروژه در مدت دو سال تکمیل خواهد شد.
رهبر ملی ترکمنستان از نمایشگاه محصولات افغانستان دیدن کرد
قربان‌قلی بردی محمدوف رهبر ملی ترکمنستان از نمایشگاه محصولات افغانستان در عشق‌آباد دیدن کرد.
نورالدین عزیزی سرپرست وزارت صنعت و تجارت به رسانه‌ها گفته است که رهبر ملی ترکمنستان در دیدار با او، به مسوولان ترکمنستانی دستور داده است تا از رنگ، سیخ گول و سنگ مرمر افغانستان در فاز دوم شهرک ارقداق کار گیرند.
سرپرست وزارت صنعت و تجارت افزوده است که رهبر ملی ترکمنستان همچنان به مسوولان این کشور دستور داد تا روی موارد مختلف اقتصادی، ترانزیتی و تجارتی دو کشور با رهبری وزارت صنعت و تجارت به هدف توسعه همکاری‌های دو جانبه گفت‌وگوهای دوام‌دار داشته باشند.
به همین ترتیب در حاشیه دومین روز نمایشگاه محصولات افغانستالن در ترکمنستان برنامه‌ی داوطلبی تجارت سیار بورس دولتی کالا و مواد خام از سوی مسوولان ترکمنستانی راه‌اندازی شد.
بازرگانان گفته‌اند که در این داوطلبی بدون تعرفه و به‌عنوان حسن نیت ترکمنستان، مقدار ۱۰۰هزار تُن کود کیمیاوی، ۷۰هزار تُن تیل پترول، ۲۰هزار تُن تیل دیزل و مواد پلاستیکی در میان بازرگانان افغان و ترکمن به رقابت گذاشته شد.
با این وجود برخی اشتراک کننده‌های نمایشگاه، سطح بازدید ترکمن‌ها از این نمایشگاه را قناعت‌بخش توصیف می‌کنند.
در حاشیه نشست تواصل تجارتی افغان – ترکمن و نمایشگاه تولیدات افغانستان در پایتخت ترکمنستان، سرپرست وزارت صنعت و تجارت با همراهی هیات اقتصادی امارت اسلامی با وزیر خارجه و برخی دیگر از مقام‌های آن کشور نیز دیدارهای جداگانه انجام داده است.
رضایت هیات کابل از نمایشگاه تولیدات افغانستان در عشق‌آباد
مسوولان در وزارت صنعت و تجارت پس از پایان نمایشگاه افغان – ترکمن گفته است که مقدار زیادی از تولیدات کشور که در این نمایشگاه سه روزه در عشق‌آباد به نمایش قرار گرفته بودند، به فروش رسید است.
با این حال برخی شرکت کننده‌های نمایشگاه افغان – ترکمن با اشاره به اثرگذاری این نمایشگاه، گفته‌اند که برخی از قراردادها نیز امضا شده‌اند.
پانزده زن تجارت‌پیشه و صنعت‌کار کشور نیز در این نمایشگاه که اشتراک داشتند. آنان می‌گویند که تولیدات زنان نیز در این نمایشگاه فروش خوبی داشت.
هیات اقتصادی و بیش از ۳۰۰ صنعت‌کار و بازرگان در این نمایشگاه اشتراک داشتند.
علاقمندی تاجران چینی به سرمایه‌گذاری در بخش استخراج سنگ مرمر افغانستان
مسوولان سرپرست در وزارت معادن و پطرولیم از علاقمندی تاجران چینی در بخش معادن سنگ مرمر افغانستان خبر داده است.
این وزارت، با نشر خبرنامه‌ی گفته که تاجران چینی خواهان سرمایه‌گذاری در معادن کشور به‌خصوص معادن سنگ مرمر شدند.
در خبرنامه آمده که شماری از سرمایه‌گذاران چینی این درخواست را در دیدار با سرپرست این وزارت مطرح کرده اند.
وزارت معادن و پطرولیم افزوده که سرمایه‌گذاران چینی در این دیدار ضمن ابراز خرسندی از فراهم شدن بستر مناسب برای سرمایه‌گذاری در افغانستان، خواهان سرمایه‌گذاری در معادن کشور به خصوص معادن سنگ مرمر شدند.
در خبرنامه آمده که سرپرست وزارت معادن و پترولیم از علاقه‌مندی تاجران چینی به سرمایه‌گذاری در کشور استقبال کرده و گفته است که مطابق قانون و طرزالعمل معادن با آنان همکاری خواهد کرد.
ده سردخانه برای نگهداری میوه‌ها و سبزی‌ها در پکتیا ساخته شد
مسئولان محلی در ولسوالی سمکنی پکتیا از فعال سازی ده سرد خانه برای نگهداری میوه‌ها و سبزی‌های این ولسوالی خبر می‌دهند.
آنان می‌گویند که این سرد خانه‌ها در سال‌های پسین غیر فعال شده بودند و با هزینه پنج میلیون افغانی، دوباره فعال شده اند.
سمکنی یکی از ولسوالی‌های مهم و پر نفوذ در ولایت پکتیا است، ولایتی که بیشتر مردمان آن سرگرم کشاورزی هستند.پ
کشاورزان در ولسوالی سمکنی پکتیا برای نگهداری از فراورده‌های شان خواهان افزایش سرد خانه‌ها در این ولسوالی هستند.
این درحالیست که نبود سرد خانه‌ها برای کشاورزان همواره یک چالش عمده بوده است و بسیاری از میوه ها و سبزی های آنان در نبود سرد خانه ها یا پوسیده شده اند و یا هم به بهای اندک به فروش رسانیده شده اند.
کشاورزان در قندهار از افزایش کشت زعفران خبر می‌دهند
شماری از کشاورزان در قندهار می‌گویند که میزان کشت زعفران در این ولایت در مقایسه به سال‌های گذشته بیشتر شده است.
شماری دیگر از این کشاورزان می‌گویند که ترجیح داده‌اند به جای کوکنار، زعفران بکارند.
این کشاورزان از مسئولان محلی می‌خواهند که برای زعفران «بازاریابی» کنند.
این در حالی است که بیشتر این کشاورزان پیش از این، کوکنار کشت می‌کردند؛ اما ظاهرا حالا تصمیم گرفته‌اند که پس از این، به جای کوکنار، زعفران بکارند. آنان می‌گویند که حاصلات خوبی از زمین‌های‌شان به دست آورده‌اند.
به گفته این کشاورزان، خاک قندهار برای کشت زعفران مناسب است و اگر مسئولان محلی در این‌باره توجه کنند، زعفران می‌تواند بدیل خوبی برای کوکنار باشد.
به گفته مسئولان محلی در این ولایت، قرار است که در ۱هزار و ۲۰۰ جریب زمین در ولسوالی‌های پنجوایی، دند، دامان، میوند، و خاکریز به جای کوکنار زعفران کاشته شود.
به گفته مسئولان، از هر جریب زمین، یک کیلوگرام زعفران بدست می‌آید. یک کیلو گرام زعفران، بین ۸۵ الی ۹۰ هزار افغانی ارزش دارد. بنابراین زعفران بدیل خوب است به جای کوکنار. ارزش اقتصادی دارد و نتیجه خوب تقریباً در تمام ولسوالی‌ها دارد.
زنان از طریق فروشگاه‌های آنلاین دست‌دوزی‌های خود در خارج از کشور به فروش می‌رسانند
یک شرکت خصوصی در کابل می‌گوید که زمینه‌ی فروش صنایع دستی زنان در خارج از کشور را فراهم ساخته و ده‌ها بانوی صنعت‌کار قادر هستند محصولات خود شان را از طریق فروشگاه‌های آنلاین در بیرون از کشور به فروش برسانند
این شرکت که در بخش‌های معرفی صنایع دستی و تولیدات داخلی افغانستان در بیرون از کشورها فعالیت می‌کند می‌گوید که برای ده‌ها خانم هنرمند و صنعت‌کار فروشگاه‌های آنلاین را ایجاد کرده تا آنان محصولات خود را به فروش برسانند.
مسوولان این شرکت می‌گوید که آنان یک بخش ویژه برای معرفی و حمایت از صنایع دستی افغانستان ایجاد کرده‌اند که بیشتر زنان در آن بخش فعال هستند.
گفتنی است که زنان در دو سال اخیر بیشتر به صنایع دستی روآورده‌اند و شماری نیز بخشی از اقتصاد خانواده‌ی خود را از همین طریق تامین می‌کنند.
صنایع دستی افغانستان از جمله لباس گند افغانی اخیراً در بیرون از کشور مورد توجه قرار گرفته و این محصول بیشتر توسط زنان افغان آماده و به خارج از کشور فرستاده می‌شود.
وزارت معادن: نزدیک به ۱۵ معدن را در ۱۴۰۲ قرارداد کردیم
وزارت معادن و پترولیم می‌گوید که در سال 1402 خورشیدی قرارداد نزدیک به پانزده معدن بزرگ با شرکت‌های داخلی و خارجی امضا شده است.
اتاق تجارت و سرمایه گذاری می‌گوید که باید واگذاری قراردادهای معادن با یک میکانیزم مشخص انجام شوند.
هم‌اکنون استخراج معدن مس‌عینک، تاپی و استخراج نفت قشقری از مهم‌ترین پروژه‌ها اند. که تنها کار روی استخراج نفت قشقری آغاز شده است.
به گفته مسئولان در اتاق صنایع و معادن: تلاش‌ها برای راه‌اندازی و بهره‌برداری روی پروژه‌های بزرگ جریان دارد مانند استخراج معادن بزرگ از مس‌عینک گرفته تا نفت افغانستان، پروژه تاپی و دیگر پروژه‌های اقتصادی کارها جریان دارد در صورتی‌‌که این پروژه‌ها عملی شوند افغانستان به یک ثبات اقتصادی و اشتغال پایدار خواهد رسید.
مفاد ۲۰۴ میلیون دالری صندوق امانی افغانستان در سویس
شاه محمد محرابی عضو هیات مدیره صندوق امانی افغانستان به رسانه‌ها گفته است که این صندوق از هنگام تاسیس تا ماه دیسامبر سال ۲۰۲۳ میلادی، ۲۰۴ میلیون دالر سود کرده است.
به گفته‌ی آقای محرابی، انتظار می‌رود که این سود صندوق امانی تا پایان همین ماه به ۲۵۰ میلیون دالر برسد.
شاه محمد محرابی در این باره گفت: «صندوق امانی افغانستان از زمان تاسیس خود پیشرفت چشمگیری داشته است در حوزه حفاظت از دارایی، در ابتدا دارایی‌های این صندوق به بانک تسویه بین‌المللی سپرده شد تا از مزایای آن بهره‌مند شود. به تعقیب آن، این صندوق، امتیازات و مصونیت‌های خود را از دولت سویس که به گونه‌ی قانونی از دارایی‌های آن محافظت می‌کند، تضمین کرده است.»
در همین حال، اتاق صنایع و معادن افغانستان می‌گوید که باید مفاد صندوق امانی در رشد اقتصادی افغانستان هزینه شود.
از سویی هم، وزارت اقتصاد بار دیگر از جامعه جهانی می‌خواهد که بی‌قید و شرط تمامی دارایی‌های افغانستان را آزاد بسازد.
این درحارلیست که بیش از نُه میلیارد دالر، دارایی افغانستان در بانک‌های خارجی پس از رویکار آمدن دوباره‌ی طالبان، منجمد شد که از این میان، هفت میلیارد آن در بانک‌های ایالات متحده نگهداری می‌شوند و واشنگتن در بیست‌وچهارم سنبله سال ۱۴۰۱صندوق امانی افغانستان را به هدف نگهداری نصف این دارایی‌ها در سویس ایجاد کرد.
تلاش‌ها به هدف گسترش همکاری‌های اقتصادی میان افغانستان و ازبیکستان
نورالدین عزیزی سرپرست وزارت صنعت و تجارت در نشست دوجانبه تقویت روابط اقتصادی افغانستان-ازبیکستان در بندر حیرتان شرکت کرد.
در این دیدار درباره افزایش ساعت کاری در گمرکات دوکشور، توسعه و گسترش همکاری‌های دوجانبه و چندجانبه در عرصه حمل و نقل بین‌المللی برگزاری نمایش‌گاه‌های محصولات افغانستان در ازبیکستان و سرمایه‌گذاری ازبیکستان در بخش کشاورزی، سمنت و تولید برق حرارتی از ذغال سنگ گفت‌وگو شده است.
اتاق تجارت و سرمایه‌گذاری می‌گوید که توسعه روابط تجارتی افغانستان با کشورهای آسیای میانه می‌تواند در افزایش صادرات و ترانزیت کالاهای افغانستان از این طریق به کشورهای اروپایی، چین و روسیه نقش مهم داشته باشد.
از سویی هم، شماری از بازرگانان می‌گویند با آن‌که همواره مقام‌های ازبیکستانی با مسوولان حکومت سرپرست دیدارهای داشته‌اند؛ اما بازرگانان در تجارت با تاشکند با چالش‌های روبه‌رو هستند.
در جریان هفته‌ها‌ی گذشته نیز یک هیات ۳۰ نفری به ریاست وزیر خارجه ازبیکستان به افغانستان آمده و با مقام‌های بلند پایه حکومت سرپرست، در باره روابط دوجانبه سیاسی و اقتصادی دیدار و گفت‌وگو کرده‌اند.
اقتصاد کشور؛ از برگزاری نمایشگاهها تا پروژه‌های زیربنایی در ۱۴۰۲
در سال ۱۴۰۲ در بخش اقتصاد، پروژه‌های گوناگون زیربنایی در افغانستان بنیاد نهاده شد.
آغاز کار فاز دوم کانال قوش‌تیپه، تکمیل ۱۱۴ پروژه به ارزش ۱۳ میلیارد افغانی، برگزاری نمایشگاهها، واگذاری قراردادهای گوناگون به شرکت‌های داخلی و خارجی از مهم‌ترین‌های مسایل اقتصادی این سال بودند.
وزارت اقتصاد آمار داده است که در این سال از ۱۷۷ پروژه، ۱۱۴ پروژه آن به ارزش ۱۳ میلیارد افغانی تطبیق شده و تلاش‌ها جریان دارند تا با راه‌اندازی پروژه‌های زیربنایی فقر در کشور کاهش یابد.
به گفته مسئوولان، در این سال بیش از ۱۸۰ پروژه به ارزش بیشتر از ۶۰ میلیارد افغانی از سوی کمیسیون تدارکات ملی تایید شد. راه‌اندازی بیش از ۱۱۰ پروژه از سوی وزارت فواید عامه و سرمایه‌گذاری حدود هشت میلیارد دالر در بخش استخراج معادن گوناگون در کشور از دیگر دست‌آوردهای اقتصادی سال 1402 شمسی شمرده می‌شوند.
برخی از نمایش‌گاه‌های مشترک در افغانستان و کشورهای دیگر به هدف توسعه و گسترش روابط تجارتی افغانستان با کشورهای منطقه و جهان برگزار شد. نمایش‌گاهی در ماه اسد در قزاقستان و نمایشگاه دیگر در ماه حوت در ترکمنستان برگزار شدند.
به همین ترتیب نمایش‌گاه‌های مشترک افغانستان – ازبیکستان و افغانستان – ایران نیز در کابل برگزار شد.
در کنار برگزاری نمایشگاهها، مقام‌های حکومت سرپرست به‌شمول معاون اقتصادی ریاست‌الوزرا، سرپرست وزارت‌خانه‌های خارجه، صنعت و تجارت، ترانسپورت و هوانوردی، انرژی و آب و سرپرست اداره راه‌آهن به هدف رشد اقتصادی و توسعه تجارت افغانستان، به کشورهای ترکیه، چین، ایران، روسیه، قزاقستان، ازبیکستان، ترکمنستان و پاکستان سفر کردند.
از سویی‌هم وزیر اقتصاد و تجارت قرقیزستان در ماه دلو ۱۴۰۲ در راس یک هیات بلندپایه وارد کابل شد. دانیار امانگلدیف در آن زمان هدف از سفر به افغانستان را توسعه تجارت، ترانزیت و رفع چالش‌های موجود میان دو کشور عنوان کرد.
وزارت ترانسپورت و هوانوردی در این سال از تلاش‌ها برای معیاری ساختن میدان‌های هوایی کشور خبر داد. مقام‌های این وزارت افزودند که در حال حاضر ۲۷ میدان هوایی در کشور فعال اند و از پنج میدان هوایی کشور پروازهای بین‌المللی انجام می‌شود.
پروازهای مستقیم میان کابل و اُرومچی چین پس از سه سال توقف در ماه جوزا سال 1402 آغاز شد، شرکت فلای دبی در ماه عقرب و شرکت هواپیمایی ایرعربیه نیز دو ماه پس از آن پروازهای شان به افغانستان را از سر گرفتند.
از سوی هم، آمارهای بانک مرکزی نشان می‌دهند که ارزش افغانی در سال ۱۴۰۲ خورشیدی نسبت به سال پار بیش از ۱۷ درصد افزایش یافته است.
با این همه افغانستان هنوز هم از جمله کشورهای‌ست که میلیون‌ها نفر در آن به کمک‌های بشردوستانه نیاز دارند.
مرحله دوم کارخانه «ملت ستیل» با سرمایه‌گذاری ۵۰ میلیون دالر گشایش یافت
مرحله دوم تولید سیخ گول توسط کارخانه «ملت ستیل» با سرمایه‌گذاری ۵۰ میلیون دالر، در مراسمی در کابل گشایش یافت.
به گفتۀ مسئولان این شرکت، قرار است تا شش ماه دیگر مرحله سوم این کارخانه نیز به بهره‌برداری سپرده شود.
رییس کارخانه ملت ستیل می‌گوید که در مرحله دوم این کارخانه ۵۰ میلیون دالر سرمایه‌گذاری شده و زمینۀ کار برای ۲ هزار تن به شکل مستقیم فراهم شده است. او می‌گوید که در مرحله سوم این کارخانه «گادر و خط ریل» تولید خواهد شد.
به گفته او، ۵۰ درصد پروسس آهن در داخل کشور انجام می‌شود. وی از حکومت سرپرست خواست که تعرفه صادرات سیخ گول را کاهش دهند.
به گفته وی که قرارداد صادرات صد تُن سیخ گول تولیدی این شرکت با شرکت‌های ازبیکستانی امضا شده است.
در همین حال، کار روی مرحله سوم این کارخانه نیز روز یکشنبه آغاز شد. مسئولان این کارخانه می‌گویند که با تکمیل مرحله سوم، شمار بیشتر افراد در این کارخانه به کار گماشته خواهند شد.
امضای موافقت‌نامه ۴پروژه به ارزش چهار میلیارد افغانی در کشور
موافقت‌نامه‌های چهار پروژه به ارزش چهار میلیارد افغانی میان مسوولان حکومت سرپرست و سکتور خصوصی به امضاء رسید.
احمد ضیا خالد رییس تسهیل و سرمایه‌گذاری اداره امور می‌گوید که این پروژه‌ها در بخش‌های تولید انرژی و ساخت مارکیت‌های تجارتی در ولایت‌های کابل، هرات و هلمند می‌باشد.
به گفته‌ی خالد، تولید حدود ۲۳میگاوات برق آفتابی در ولسوالی سروبی کابل، اعمار دو سب‌استیشن در هرات و تمدید لین برق ۲۲۰ کیلو ولت در این ولایت، ساخت مارکیت تجارتی در منطقه کوته‌سنگی شهر کابل و احداث مرکز تجارتی و اپارتمان‌های مسکونی در ولایت هلمند شامل این پروژه‌ها می‌باشد.
نورالحق انور سرپرست اداره امور می‌گوید که با عملی‌شدن این پروژه‌ها، برای صدها تن زمینه‌های کاری فراهم خواهد شد.
تازه ترین های چشم انداز اقتصادی افغانستان
عضو ماهنامه شوید
لینک های مفید
چشم‌انداز اقتصادی افغانستان
درباره این ماهنامه
در مورد چشم‌انداز اقتصادی افغانستان بیشتر بخوانید.
منابع
منابع این ماهنامه را مشاهده کنید.
© 2023 حق نشر برای موسسه مطالعات اقتصادی و حقوقی افغانستان محفوظ است.