چشم انداز اقتصادی افغانستان
جنوری 2025
چشم‌انداز اقتصادی افغانستان، یک ابتکار خلاقانه از موسسه مطالعات اقتصادی و حقوقی افغانستان (AELSO) است که مهم‌ترین و آخرین رویدادهای اقتصادی افغانستان را در یک ماه اخیر، منعکس می‌کند.
با مطالعه این ماهنامه اقتصادی که به سه زبان (پشتو، دری و انگلیسی) تهیه و ترتیب شده است، شما می‌توانید دید گسترده‌تری از اقتصاد افغانستان داشته باشید.
گسترش روابط اقتصادی؛ محور دیدارهای متقی با مقام‌های امارات متحده عربی
در نشست دوجانبه میان هیأت حکومت سرپرست وامارات متحده عربی، درباره مسایل گوناگون اقتصادی و بازرگانی گفت‌وگو شد.
وزارت خارجه می‌گوید که در این نشست، وزیر اقتصاد امارات متحده عربی علاقه‌مندی خود را به توسعه بازرگانی با افغانستان ابراز کرده است.
همچنین در این نشست درباره مکانیزه‌سازی زراعت، بازاریابی محصولات کشاورزی، ایجاد تسهیلات در بخش تجارت، توسعه تجارت و ترانزیت، و اعزام کارگران افغان به امارات متحده بحث و تبادل نظر صورت گرفت.
به گفته ضیاء احمد تکل رییس روابط عامه وزارت خارجه، در این دیدار دو طرف توافق کردند که تیم‌های فنی برای اجرای این موارد تعیین شوند تا برنامه‌های ذکر شده به‌منظور تقویت روابط اقتصادی میان دو کشور به شکل بهتری اجرا شود.
شاکر یعقوبی آگاه مسایل اقتصادی می‌گوید: «از آن جایی که افغانستان با بحران مالی مواجه است، این سفر می‌تواند در جهت جلب و جذب منابع مالی برای تقویت پروژه‌های زیربنایی می‌تواند نقش بسیار اساسی بازی کند، مشروط به این که ما یک برنامه درست برای جلب حمایت‌های بین‌المللی داشته باشیم.»
افغانستان در سال ۲۰۲۴، ۱۲ میلیارد دالر داد وستد تجاری داشته است
وزارت صنعت و تجارت گفته است که افغانستان در سال ۲۰۲۴ میلادی به ارزش ۱۲میلیارد و ۴۲۲میلیون دالر با کشورهای گوناگون دادوستد داشته است.
این وزارت، ارزش صادرات افغانستان را در این مدت یک‌میلیارد و ۸۰۳ میلیون دالر ذکر کرده که چهار درصد کاهش را نسبت به سال ۲۰۲۳ میلادی نشان می‌دهد. ارزش کل واردات کشور در سال ۲۰۲۴میلادی ده میلیارد و ۶۱۹ میلیون دالر گفته شده است.
به گفته آخندزاده عبدالسلام جواد سخن‌گوی اینوزارت، واردات کشور در ۲۰۲۴ در مقایسه با سال قبل آن، ۳۸درصد افزایش را نشان می‌دهد.
آخندزاده عبدالسلام جواد افزود: «مجموع تجارت افغانستان در سال ۲۰۲۴ به مبلغ ۱۲ میلیارد و ۴۲۲ میلیون دالر امریکایی بوده است. ازین میان صادرات افغانستان در سال ۲۰۲۴ یک میلیارد و ۸۰۳ میلیون دالر و واردات حدود ۱۰ میلیارد و ۶۱۹ میلیون دالر است.»
آقای آخندزاده همچنین افزوده که صادرات افغانستان در سال گذشته میلادی با چین و پاکستان کاهش داشت؛ اما با آن هم، در نتیجه تلاش‌های وزارت صنعت و تجارت حجم دادوستد افغانستان با کشورهای ایران، امارات متحده عربی، قزاقستان و ازبیکستان دو برابر افزایش داشته است.
نمایندگان سکتور خصوصی، افزایش صادرات محصولات افغانستان به دنیا را وابسته به ایجاد سهولت‌های بیشتر از جمله ایجاد کارخانه‌های بسته‌بندی و صدور ویزا به بازرگانان عنوان می‌کنند.
خیرالدین مایل معاون تجارتی اتاق تجارت و سرمایه‌گذاری گفت: «برای تاجران ما در سایر کشور ها شرایط ویزا و شرایط سفر مساعد شود تا تاجرهای ما بتوانند در مارکیت‌های دنیا برای تولیدات افغانستان و مواد کشاورزی افغانستان و درکل برای کالای صادراتی کشور جایگاه پیدا کنند.»
وسیم صافی رییس هیات عامل اتاق زارعت و مالداری گفته است: «بخاطر اینکه ما بتوانیم محصول خود را به شکل بسیار معیاری و به بازارهای بیرونی دست‌رسی پیدا کنیم نیاز به این است که بالای بسته بندی و ستندرد سازی‌ها کار صورت گیرد.»
افتتاح یک کارخانه تولیدی به ارزش سه میلیون دالر در قندهار
یک کارخانه تولیدی دانه مرغ با هزینه سه میلیون دالر امریکایی در قندهار گشایش یافت.
شیر باز کمین‌زاده رییس اتاق صنایع و معادن قندهار، در مراسم افتتاح این کارخانه گفته که تا پایان سال جاری خورشیدی، نیاز کشور به گوشت و دانه مرغ به‌طور کامل در داخل تولید خواهد شد.
او افزوده که یک کارخانه دیگر تولید روغن نیز با هزینه ۴۰۰ هزار دالر در این ولایت آغاز به کار کرده است.
کمین‌زاده اظهار داشت: «افغانستان از نظر خوراک حیوانی و گوشت مرغ به خودکفایی رسیده است. پیش از این، وارداتی به ارزش یک میلیون دالر داشتیم که امسال این رقم به صفر خواهد رسید.»
محمد سلیم کریمی مسوول این کارخانه تولیدی گفت: «این کارخانه با هزینه سه میلیون دالر طی یک و نیم سال ساخته شده و توانایی تولید ۲۵ تُن خوراک در هر ساعت را دارد.»
این کارخانه برای ده‌ها نفر زمینه اشتغال فراهم کرده است. کارگران این کارخانه از سرمایه‌گذاران دیگر خواستند تا در داخل کشور سرمایه‌گذاری کنند.
محمد عشق یکی از کارگران گفت: «این نوع سرمایه‌گذاری‌ها بسیار مهم است. اگر سرمایه‌گذاری‌ها افزایش یابد، مهاجرت جوانان به خارج کاهش خواهد یافت.»
مطيع‌الله کارگر دیگر افزود: «این نوع سرمایه‌گذاری‌ها از نظر اقتصادی برای کشور و به‌ویژه کندهار بسیار مهم است، زیرا فرصت‌های شغلی ایجاد می‌کند و مردم را از بیکاری و فقر نجات می‌دهد.»
محمد نعیم یکی دیگر از کارگران گفت: «من خوشحالم که اینجا فرصت کار برایم فراهم شده است.»
بر اساس اطلاعات اتاق صنایع و معادن قندهار، هم‌اکنون کار ساخت کارخانه‌های تولید دوا، مواد غذایی، مصالح ساختمانی و تکه در این ولایت جریان دارد و قرار است تا دو سال آینده تکمیل شوند.
گشایش پالایش‌گاه نفت در بلخ با ظرفیت پروسس ۶۰۰ تن در ۲۴ ساعت
یک پالایش‌گاه نفت که ظرفیت پروسس ۶٠٠ تُن نفت خام را در ۲۴ ساعت دارد، با سرمایه‌گذاری ۵۰ میلیون دالر در ولایت بلخ به فعالیت آغاز کرد.
این پالایش‌گاه که با حضور مسوولان محلی، سرمایه‌گذاران و بازرگانان گشایش یافت، برای بیش از یک‌هزار نفر زمینه کار فراهم کرده است.
سهراب صمدی مسوول پالایش‌گاه نفت در این مراسم گفت: «این شرکت در مساحت پنجاه هزار مترمربع زمین با هزینه ابتدایی پانزده میلیون دالر امریکایی و هزینه اختصاصی پنجاه میلیون دالر در مدت هفت ماه ساخته شد.»
محمدطاهر روشن‌زاده معاون اتاق صنایع و معادن افغانستان می‌گوید: «این‌ها نیاز دارند که حکومت سرپرست داقل دو یا سه سال مالیه را برای شان معاف کند تا بتوانند سر پاهای خود ایستاده شوند.»
مسوولان محلی بلخ در مراسم گشایش این پالایش‌گاه گفته‌اند که از سرمایه‌گذاری در کشور پشتیبانی می‌کند و و از همین‌رو ۲٠٠هزارجریب زمین را از بهر حمایت بازرگانان و سرمایه‌گذران به پارک‌های صنعتی اختصاص داده که ۲۰هزار جریب آن در ولایت بلخ موقعیت دارد.
از سویی‌هم شماری از کارگران، گشایش این پالایش‌گاه و ایجاد فرصت‌های کاری را سودمند دانسته و از دیگر سرمایه‌گذاران نیز خواسته‌اند که به هدف ایجاد فرصت‌های کاری، در کشور سرمایه‌گذاری کنند.
شاه‌محمد، کارگر گفت: «در اینجا [داخل کشور] سرمایه‌گذاری بکنند تا در کشور اشتغال‌زایی شود و هم‌وطنان ما به کار دست‌رسی داشته باشند.»
این پالایش‌گاه در گستره ۵٠هزار مترمربع زمین ساخته شده است. مسوولان این پالایش‌گاه از حکومت سرپرست همچنان خواسته‌اند که منابع بیشتری را در اختیار آنان قرار دهد.
هشت شرکت قالین‌بافی افغانستان در نمایشگاه ترکیه اشتراک کردند
وزارت صنعت و تجارت اعلام کرد که بزرگ‌ترین نمایشگاه بین‌المللی فرش و قالین در شهر استانبول ترکیه افتتاح شده است.
در این نمایشگاه نمایندگان وزارت صنعت و تجارت، مسئولان سفارت افغانستان در ترکیه و اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان قالین افغانستان دعوت شده اند.
به گفته این وزارت در این نمایشگاه، قالین‌های دست‌باف و ماشینی از ۱۹ کشور جهان برای مدت چهار روز به نمایش گذاشته شده‌اند.
به گفته آنان افغانستان نیز با مشارکت ۸ شرکت از بخش قالین، محصولات «هنری و باکیفیت» خود را در فضایی به مساحت ۲۲۷ متر مربع به نمایش گذاشته است.
وزارت تجارت هدف اصلی این نمایشگاه را جلب مشتریان طولانی‌مدت و توسعه بازارهای بین‌المللی برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش و قالین عنوان کرده‌اند.
قالین‌های دست‌باف افغانستان که به‌عنوان یکی از مهم‌ترین نمادهای فرهنگی و اقتصادی این کشور شناخته می‌شوند، همواره مورد استقبال بازارهای جهانی قرار گرفته‌اند.
حضور شرکت‌های افغانستان در این نمایشگاه فرصتی برای تقویت روابط تجاری و معرفی بهتر هنر قالین‌بافی این کشور به جهان است.
این نمایشگاه تا چهار روز آینده در استانبول ادامه خواهد داشت و به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین رویدادهای صنعت فرش، میزبان تجار و علاقه‌مندان از سراسر جهان خواهد بود.
وزارت زراعت: حاصلات زعفران در افغانستان افزایش یافته
وزارت زراعت، آبیاری و مالداری می‌گوید که حاصلات زعفران در سال جاری نسبت به سال گذشته افزایش یافته است.
مصباح‌الدین مستعین سخن‌گوی این وزارت، دلیل این افزایش را بارندگی‌های مناسب، استفاده از روش‌های جدید کشت و برداشت، و توزیع بته‌های اصلاح‌شده زعفران به کشاورزان عنوان کرده است.
او افزود: «در مجموع ۴۰ متریک تُن زعفران در کشور جمع‌آوری شده است. ولایت هرات در صدر تولید قرار دارد و ۹۰ درصد از کل تولید زعفران کشور از این ولایت به‌دست آمده است.»
اتاق تجارت و سرمایه‌گذاری، برای توسعه و افزایش کشت و تولید زعفران، خواهان فراهم‌سازی سهولت‌های بیشتر برای کشاورزان زعفران‌کار شده است.
خان جان الکوزی عضو هیات مدیره این اتاق گفت: «پیش‌رفت‌هایی در این زمینه صورت گرفته که جای امیدواری است، اما کشاورزان به پشتیبانی بیشتر نیاز دارند. این پشتیبانی باید هم از سوی مؤسسات خارجی و هم از طرف امارت اسلامی انجام شود.»
محمد نبی افغان آگاه مسایل اقتصادی به چالش‌های موجود در صادرات زعفران اشاره کرد و گفت: «در گذشته، نهادهایی مانند یو‌اس‌آی‌دی و سازمان‌های جهانی از کشاورزان و باغ‌داران حمایت می‌کردند. این کمک‌ها شامل انتقال محصولات از طریق کارگو، هوا یا زمین بود. اما متأسفانه در حال حاضر این پشتیبانی‌‌ها وجود ندارد.»
در همین حال، برنامه جهانی خوراک (WFP) در تازه‌ترین گزارش خود اعلام کرده است که با ارایه بذر، تخصص لازم، و حمایت در کشت و پروسس، از کشاورزان زعفران‌کار در افغانستان پشتیبانی می‌کند.
وزارت صنعت و تجارت: در ۹ ماه بیش از ۴۲ هزار کیلوگرام زعفران صادر شده است
وزارت صنعت و تجارت آمار می‌دهد که در ۹ ماه نخست سال ۱۴۰۳، بیش از ۴۲ هزار و ۲۰۰ کیلوگرام زعفران افغانستان به ارزش ۲۹ میلیون و ۵۸۸ هزار دالر به کشورهای گوناگون صادر شده است.
آخندزاده عبدالسلام جواد سخن‌گوی این وزارت تاکید کرد که بیش‌ترین صادرات زعفران افغانستان به هند، اسپانیا، عربستان، امارات متحده عربی، فرانسه، استرالیا و ترکیه انجام شده است.
سخن‌گوی وزارت صنعت و تجارت گفت: «در ۹ ماه نخست سال ۱۴۰۳، افغانستان ۴۲ هزار و ۲۰۰ کیلوگرم زعفران به ارزش تقریبی ۲۹ میلیون و ۵۸۸ هزار دالر به کشورهای هند، اسپانیا، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، فرانسه، استرالیا، ترکیه و سایر کشورها صادر کرده است.»
زعفران افغانستان که به‌عنوان یکی از باارزش‌ترین محصولات کشاورزی کشور شناخته می‌شود، از شهرت جهانی برخوردار است.
صادرکنندگان این محصول اما می‌گویند که با چالش‌هایی چون نبود بازارهای معیاری، محدودیت انتقال پول و عدم فعال بودن دهلیزهای هوایی روبه‌رو هستند.
سمیه صدیقی یکی از صادرکنندگان زعفران نیز با اشاره به مشکلات موجود گفت: «چالش‌های اصلی ما شامل مسایل بانکی، محدودیت پروازهای هوایی و مشکلات ویزا است، به‌ویژه برای کشورهایی مانند هند که یکی از مهم‌ترین خریداران زعفران افغانستان محسوب می‌شود.»
هم‌زمان، وزارت زراعت، آبیاری و مالداری از افزایش تولید زعفران در سال جاری خبر داده است. مصباح‌الدین مستعین سخن‌گوی این وزارت می‌گوید که در سال ۱۴۰۳ از ۹۵۰۰ هکتار زمین، حدود ۴۰ متریک تن زعفران برداشت شده است.
او افزود: «کشت زعفران در ۳۰ ولایت توسعه یافته و این محصول به‌عنوان گیاه جاگزین برای کشت کوکنار معرفی شده است.»
زعفران از سوی وزارت زراعت، آبیاری و مالداری به عنوان گیاه بدیل کشت کوکنار در افغانستان معرفی شده و به باور برخی از آگاهان اگر از زعفران کاران در کشور پشتیبانی انجام شود افغانستان می‌تواند از طریق فروش آن در بازار های جهانی عواید خوب بدست بیاورند.
وزارت اقتصاد: کمک‌های سازمان ملل باید بر پروژه‌های انکشافی متمرکز شود
سرپرست وزارت اقتصاد از سازمان ملل متحد خواسته است که کمک‌ها در سال ۲۰۲۵ میلادی را بر پروژه‌های انکشافی در افغانستان متمرکز بسازد.
عبدالرحمن حبیب سخن‌گوی وزارت اقتصاد به طلوع‌نیوز گفته است که دین محمد حنیف سرپرست این وزارت و رزا اوتونبایوا رییس یوناما روی عملی‌سازی موثر و شفاف کمک‌های بشردوستانه در افغانستان نیز گفت‌وگو کرده‌اند.
در این دیدار شمار دیگر از مقام‌های یوناما به‌شمول اندریکا راتواته معاون این نهاد نیز حضور داشتند.
عبدالرحمن حبیب درباره این دیدار افزوده است: «سرپرست وزارت اقتصاد در این دیدار تاکید کرد که در سال روان میلادی، نهادهای بین‌المللی تلاش‌های شان را در راستای عملی کردن پروژه‌های انکشافی متمرکز کنند تا مشکلات معیشتی مردم حل و میزان فقر و بیکاری کاهش پیدا کند.»
در این میان، برخی از آگاهان نیز هماهنگی کمک‌های بشری سازمان‌های مددرسان بین‌المللی با حکومت سرپرست را در اجرای بهتر پروژه‌ها مهم می‌دانند و هزینه کردن این کمک‌ها را در برنامه‌های انکشافی و کارآفرین ارزنده می‌خوانند.
عبدالجبار صافی رییس انجمن صنعت‌کاران کابل به طلوع‌نیوز گفت: «قراری که وزارت اقتصاد خواسته است، این کمک‌ها باید در راستای ایجاد کار برای مردم هزینه شوند.»
عبدالغفار نظامی آگاه مسایل اقتصادی می‌گوید: «این نهادها باید برای حکومت افغانستان گزارش منظم از فعالیت‌های شان ارایه کنند. این حق مردم و حکومت افغانستان بالای این نهادها است که این کمک‌ها را باید آن‌ها به چه کسانی بدهند.»
این در حالی‌ست که همه ساله با فرا رسیدن فصل سرما، چالش‌هایی همچون فقر و بیکاری به مشکلات مردم می‌افزاید که در نتیجه، نیازمندی‌های مردم به کمک‌های بشری نیز افزایش میابد.
افزایش صادرات و واردات از طریق راه‌آهن هرات-خواف
مسوولان محلی هرات از افزایش چشمگیر واردات و صادرات از طریق راه‌آهن هرات-خواف خبر می‌دهند.
بر اساس آمارها، در یک ماه گذشته، بیش از ده هزار تُن کالاهای وارداتی و صادراتی از این مسیر بین افغانستان و ایران انتقال یافته است.
احمدالله متقی رییس اطلاعات و فرهنگ هرات گفت: «فاز اول پروژه مهم راه‌آهن هرات-خواف تکمیل شده است و در ماه جدی، بیش از ده هزار تُن انتقالات از طریق این راه آهن صورت گرفته است.»
انتقال کالاهای تجاری از طریق راه‌آهن هرات-خواف میان افغانستان، ایران و برخی کشورهای منطقه، در رشد تجارت بسیار مهم ارزیابی می‌شود.
اتاق تجارت و سرمایه‌گذاری هرات تأکید می‌کند که هزینه انتقال کالا از طریق این خط آهن باید نسبت به ترانزیت جاده‌ای کاهش یابد.
محمد یوسف امین آمر اجرایی اتاق تجارت و سرمایه‌گذاری هرات گفت: «تقاضای تاجران و سرمایه‌گذاران برای استفاده از خط آهن بسیار زیاد است. آنان خواهان کاهش هزینه‌های راه‌آهن در مقایسه با حمل‌ونقل جاده‌ای هستند. در تجارت ترجیح داده می‌شود که کالاها با قیمت پایین‌تر از یک محل به محل دیگر انتقال یابند تا با قیمت مناسب‌تری به مصرف‌کننده عرضه شوند.»
مسوولان محلی هرات همچنین می‌گویند که در سال نو خورشیدی، انتقال مسافران میان ایران و افغانستان از طریق راه‌آهن هرات-خواف نیز آغاز خواهد شد.
محمد اکبر کارگر مسوول تنظیم برنامه‌های ایستگاه روزنک راه‌آهن هرات-خواف گفت: «در سال ۱۴۰۴ هجری خورشیدی، قطارهای مسافربری نیز از طریق راه‌آهن هرات-خواف آغاز می‌شود.»
به گفته آگاهان، افغانستان با اتصال کشورهای منطقه از طریق راه‌آهن، سالانه سود قابل توجهی به دست خواهد آورد.
عزیزالله صامت آگاه مسایل اقتصادی گفت: «ما هیچ راهی نداریم جز اینکه توجه و تمرکز بیشتری بر توسعه خطوط ریلی داشته باشیم. یکی از مزیت‌های اصلی افغانستان، موقعیت ترانزیتی آن است. متأسفانه، تاکنون از این فرصت به خوبی استفاده نشده، اما اکنون که شرایط فراهم است، باید از آن بهره‌برداری مطلوب صورت گیرد.»
راه‌آهن هرات-خواف، افغانستان را از طریق ایران به بازارهای ترکیه و اروپا متصل می‌کند. تکمیل مراحل نهایی ساخت این مسیر که تا شهرک صنعتی هرات امتداد دارد، همچنان ادامه دارد.
سرمایه‌گذاری بیش از یک میلیارد دالر در سکتور مرغداری افغانستان
وزارت زراعت، آبیاری و مالداری آمار می‌دهد که بیش از یک میلیارد دالر در سکتور مرغداری افغانستان از سوی سکتور خصوصی سرمایه‌گذاری شده است.
مصباح‌الدین مستعین سخن‌گوی این وزارت، می‌گوید که اکنون در سراسر افغانستان بیش از ۱۵ هزار فارم پرورش مرغ وجود دارد.
آقای مستعین در این باره گفت: «تاکنون حدود ۱۵ هزار فارم مرغ در کشور فعال است که بیش از یک میلیارد دالر ارزش دارد. این فارم‌ها در راستای خودکفایی سکتور مرغداری و توسعه این بخش فعالیت می‌کنند.»
با این حال، برخی از فارم‌داران خواستار فراهم‌سازی سهولت‌های بیشتر از سوی مسوولان وزارت زراعت، آبیاری و مالداری هستند.
حکیم جان ابراهیم‌خیل مسوول یک فارم گفت: «فارم‌ها به شکل سنتی هستند و ۱۵ هزار مرغ داریم که روزانه تا ۱۲ هزار تخم تولید می‌کنند. ما درخواست حمایت داریم؛ زیرا فعلن تخم‌های بی‌کیفیت از کشورهای همسایه وارد می‌شود که به فارم‌دارانی که مرغ‌های تخمی دارند، ضرر زیادی وارد کرده است. خواهش ما این است که این راه‌ها را مسدود کنند.»
فریدون یکی از کارمندان فارم گفت: «تقریبن شش یا هفت سال است که اینجا کار می‌کنم. اینجا خانه ما است، کوچ من هم همینجا است و شکر، پرده من همینجا می‌شود.»
اتاق زراعت و مالداری معتقد است که اگر از سکتور مرغداری در کشور حمایت شود، افغانستان می‌تواند در این سکتور به خودکفایی دست یابد.
میرویس حاجی‌زاده معاون اتاق زراعت و‌مالداری گفت: «اگر توزیع زمین بیشتر و به شکل طولانی‌مدت به تاجران دیگر هم فراهم شود، آن‌ها نیز حاضر و آماده هستند که در بخش سکتور مرغداری سرمایه‌گذاری کنند، به‌ویژه در زمینه پرورش مرغ‌های بلیدر فعالیت کنند.»
مرغداری در افغانستان یکی از منابع مهم تأمین گوشت و تخم‌مرغ است که باوجود رشد در سال‌های اخیر، همچنان با چالش‌هایی روبه‌رو است.
نگرانی‌های برخاسته از دستور توقف کمک‌های خارجی امریکا
پس از آن‌که دانلد ترمپ رییس‌جمهور امریکا کمک‌های توسعه خارجی این کشور را برای ۹۰ روز تعلیق کرد، اکنون وزارت خارجه این کشور دستور توقف تمامی کمک‌های خارجی را داده است.
بر اساس گزارش رویترز، در این دستور معافیت‌هایی برای تامین مالی نظامی به اسرایيل و مصر صادر شده؛ اما هیچ کشور دیگری به شمول افغانستان که کمک‌های بشردوستانه از امریکا دریافت می‌کردند، تحت این معافیت از آن‌ها نام برده نشده است.
کمک‌های توسعه‌ای امریکا در حالی توقف یافته که نگرانی‌ها از بحران بشری در افغانستان هنوز پابرجاست.
عسکرالله که به دلیل چالش‌های اقتصادی در کنار یک جاده در کابل بوت پالیشی می‌کند، به خبرنگار طلوع‌نیوز گفت: «پول هم نیست و کار هم. غریبی هم نمانده، من از خانه میایم و اینجا می‌گویم که خدایا خودت هرچه می‌دهی برسان.»
هم‌زمان با این، یکی از مقام‌های پیشین برنامه توسعه‌ای امریکا که اکنون ریاست یک سازمان بین‌المللی بشردوستانه و حقوق بشری را به عهده دارد، قطع کمک‌های امریکا را “دیوانگی” خوانده و گفته که این امر باعث مرگ مردم می‌شود.
الکساندر متیو رییس کمیته بین‌المللی صلیب سرخ برای آسیا و اقیانوسیه نیز وضعیت بشری در افغانستان را بحرانی عنوان کرده است. او تاکید کرده که کمک‌های بین‌المللی برای افغانستان کافی نیست و نباید جامعه جهانی در این شرایط از افغانستان دور شود.
الکساندر متیو افزوده است: «وضعیت بشری در افغانستان به همان اندازه وخیم است که همیشه بوده است. در روستاها، مادران با کم‌خونی مواجه اند و کودکان به شدت دچار سوءتغذیه هستند. در بسیاری از مناطق این کشور، هنوز هم وضعیت در مرحله اضطراری قرار دارد. اما دقیقاً به دلیل طولانی و دوامدار بودن این وضعیت کمک‌های اضطراری به تنهایی کافی نیست.»
هم‌زمان وزارت اقتصاد، قطع کمک‌های توسعه‌ای از سوی جهان به افغانستان را در مغایرت با حقوق بین‌المللی خوانده و بر تجدیدنظر سیاست‌های کشورهای جهان به‌ویژه دربخش اقتصادی با افغانستان تاکید ورزیده است.
عبداللطیف نظری معین مسلکی وزارت اقتصاد گفت: «ما می‌خواهیم که کشورها در این سیاست خود تجدیدنظر کنند و سیاست تعامل محور را از جمله در ارتباط به مسایل اقتصادی با حکومت سرپرست در پیش بگیرند.»
این در حالی است که دفتر هماهنگ کننده کمک‌های بشردوستانه ملل متحد یا اوچا در آخرین گزارش خود گفته که در سال جاری میلادی، ۲۲.۹ میلیون نفر در افغانستان به کمک‌های بشردوستانه نیاز خواهند داشت. بر بنیاد این گزارش، برای کمک به ۱۶.۸ میلیون نفر در سال ۲۰۲۵ میلادی در افغانستان، به ۲.۴۲ میلیارد دالر نیاز است.
سیر صعودی دالر و نگرانی باشندگان کابل از بلند رفتن بهای مواد خوراکی
باشندگان کابل می‌گویند که با افزایش بهای دالر در برابر افغانی، نرخ خواربار نیز افزایش می‌یابد که برای بسیاری مردم نگران کننده است.
از آنجایی‌که بخش زیادی از کالاهای افغانستان وارداتی است و به دالر خریداری می‌شوند، نوسانات در بهای دالر تاثیر مستقیم در بهای خواربار دارد.
این در حالی‌ست که در دو هفته پسین، بهای یک دالر امریکایی در بازارهای کشور چهار افغانی افزایش یافته است.
شاه‌محمد یکی از باشندگان کابل با نگرانی از بلند رفتن نرخ خواربار گفت: «زمانی‌که دالر بلند می‌رود قیمت‌ها نیز به شکل اتومات بلند می‌رود مردم بسیار بیچاره شده و توان خرید را نمی‌داشته باشد.»
شمشاد، باشنده دیگر پایتخت گفته است: «دالر که بلند می‌رود ما زورش را نداریم که بخریم مواد خوراکی را قیمت بی می‌کنند سرما.»
یک دالر امریکایی اخیرا تا ۷۵ افغانی و ۶۱ پول هم تبادله شده است.
آگاهان بر این باور اند که قطع یا کاهش کمک‌های جهانی می‌تواند یکی از عوامل بنیادی افزایش بهای دالر و بی ثبات شدن افغانی در برابر اسعار خارجی باشد.
محمد نبی افغان آگاه مسایل اقتصادی به طلوع‌نیوز گفت: «زمانی‌که کمک‌های خارجی و دالر در کشور بند شود چی مستقیم به دولت باشد یا غیر مستقیم به انجوها تاثیرات بسیار منفی بالای کشور دارد چونکه واردات ما زیاد و صادرات ما نیز کم است.»
اما بانک مرکزی کشور نوسانات در بهای اسعار را یک امر عادی خوانده و از تلاش‌ها به هدف جلوگیری از نوسانات حاد نیز اطمینان داده است.
حسیب‌الله نوری سخن‌گوی بانک مرکزی افغانستان گفت: «بانک مرکزی افغانستان به عنوان یک بانک مرکزی متعهد است که از ارزش افغانی نگه‌داری کند و نگذارد که در این بخش نوسانات حاد به وجود بیاید نوسانات در برابر واحد پولی یک چیزی است که دربرابر واحد پولی هر کشوری می‌تواند رخ دهد.»
بر بنیاد اعلامیه بانک مرکزی افغانستان، قرار است ۲۰ میلیون دالر روز شنبه به هدف ثبات ارز افغانی و کاهش بهای دالر به‌گونه لیلام به فروش برسد.
بانک جهانی: ناامنی غذایی در افغانستان نسبت به یک دهه گذشته بدتر شده است
بانک جهانی اعلام کرده است که ناامنی غذایی در افغانستان در مقایسه با یک دهه گذشته بدتر شده است.
در گزارشی تازه بانک جهانی تحت عنوان چشم‌انداز اقتصادی جهان، آمده که با وجود کاهش نسبی گرسنگی در چندین کشور؛ اما در هند، افغانستان و پاکستان، این مشکل افزایش یافته است.
بانک جهانی افزوده که نرخ بیکاری در افغانستان همچنان بالا است.
میر شاکر یعقوبی آگاه مسایل اقتصادی گفت: «تا زمانی که برای ایجاد فرصت‌های شغلی برنامه‌های جامع و همه‌جانبه در نظر گرفته نشود، طبیعتاً سطح بیکاری کاهش پیدا نمی‌کند و وقتی کاهش پیدا نکند، معلوم است که سطح فقر افزایش می‌یابد.»
فقر و بیکاری و به طور کلی چالش‌های اقتصادی در افغانستان همواره از مسایلی بوده‌اند که تا اکنون حل‌نشده باقی مانده‌اند.
گلاب، یکی از ده‌ها باشنده کابل، به دلیل بیکاری ناچار شده است که از صبح تا شام در خیابان‌ها کار کند.
او درباره چالش‌های اقتصادی خود این‌گونه می‌گوید: «شب و روز اینجا مصروف هستیم، ۵۰، ۶۰، ۷۰ یا ۸۰ افغانی کار می‌کنم؛ اما با این ۷۰ یا ۸۰ افغانی هیچ کاری نمی‌توان انجام داد.»
عبدالبصیر باشنده کابل گفت: «در خانه ۱۲ نفر هستیم و فقط من کار می‌کنم. خدا خودش کمک می‌کند؛ اما چیز دیگری پیدا نمی‌شود. فقط من یک نفر هستم که کار می‌کنم.»
در سوی دیگر، سازمان جهانی بهداشت برای کمک به ۳۰۰ میلیون نفر که در مناطق بحرانی از غزه تا افغانستان زندگی می‌کنند، مبلغ ۱.۵ میلیارد دالر درخواست کرده است.
اما وزارت اقتصاد تأکید می‌کند که امارت اسلامی برنامه‌های گوناگونی را برای کاهش فقر و نرخ بیکاری روی دست گرفته است.
عبداللطیف نظری معین مسلکی وزارت اقتصاد گفت: «علت گسترش ناامنی غذایی و بیکاری، که در گزارش بانک جهانی آمده، مسدود شدن راه‌های مواصلاتی در فصل زمستان و بیکاری فصلی است. حکومت سرپرست برای کاهش فقر و بیکاری برنامه‌های مهم اقتصادی و اشتغال‌زا را در دستور کار خود قرار داده است.»
گزارش بانک جهانی درباره افزایش ناامنی غذایی در افغانستان در حالی منتشر می‌شود که پیش از این نیز نهادهای مختلف سازمان ملل درباره بحران بشری در افغانستان ابراز نگرانی کرده و افزوده‌اند که در سال جاری میلادی، بیش از نیمی از جمعیت این کشور به کمک‌های فوری بشری نیاز دارند.
تازه ترین های چشم انداز اقتصادی افغانستان
عضو ماهنامه شوید
لینک های مفید
چشم‌انداز اقتصادی افغانستان
درباره این ماهنامه
در مورد چشم‌انداز اقتصادی افغانستان بیشتر بخوانید.
منابع
منابع این ماهنامه را مشاهده کنید.
© 2025 حق نشر برای موسسه مطالعات اقتصادی و حقوقی افغانستان محفوظ است.