جنوری 2024
چشمانداز اقتصادی افغانستان، یک ابتکار خلاقانه از موسسه مطالعات اقتصادی و حقوقی افغانستان (AELSO) است که مهمترین و آخرین رویدادهای اقتصادی افغانستان را در یک ماه اخیر، منعکس میکند.
با مطالعه این ماهنامه اقتصادی که به سه زبان (پشتو، دری و انگلیسی) تهیه و ترتیب شده است، شما میتوانید دید گستردهتری از اقتصاد افغانستان داشته باشید.
میرویس عزیزی مسئول «بنیاد عزیزی»، در سفری به ولایت هرات میگوید که در آیندهی نزدیک ده میلیارد دالر در افغانستان سرمایهگذاری خواهد کرد؛ او میگوید این سرمایه گذاری در بخشهای انرژی و راه آهن هزینه خواهد شد.
از سویی هم او در این سفر، شهرکی را که در روستای سیاهآب ولسوالی زندهجان هرات برای آسیب دیدگان زمینلرزه پسین ساخته بود، به بهره برداری سپرد. شهرکی که ۳۰۰ خانه دارد و کار ساخت آن ۲۰۰ میلیون افغانی هزینه برداشته است. از سویهم شماری از آسیبدیدگان زمینلرزه هرات این واحدهای مسکونی را کافی نمیدانند.
میرویس عزیزی مسئول بنیاد عزیزی میگوید: «این جای بسیار خوشی است که امروز این خانه ها تکمیل شد و بازماندگان این مصیبت در آن زندگی میکنند، این کار بسیار نیک شد و این منطقه را من فراموش نمیکنم، من تقاضا میکنم که یک قسمت زمین دیگر هم به ما بدهند که یک باغ و پارک برای مردم بسازیم.»
اما آسیبدیدگان زمینلرزههای هرات این خانهها را کافی نمیدانند و خواستار این هستند تا تمامی آسیبدیدگان به چنین خانههایی دست بیابند.
عبدالله باشندهی زندهجان هرات میگوید: «از نگاه هوای سرد، از خیمه کرده محفوظ تر هستیم خوب است، خیلی خوش هستیم ما از آنان خیلی خوش هستیم.»
حکمت الله باشندهی زندهجان هرات میگوید: «مه تا ۱۳ خانه داشتم از ۱۳ خانه به مه یک خانهی ضد زلزله تیار شده، یک دهلیز و دو خانه از اینا جور شده، به همی دو سه خانه زندگی خیلی سخت است.»
آقای عزیزی میگوید: «میخواهم در روزهای بسیار نزدیک در این کشور به ارزش ده میلیارد دالر سرمایهگذاری کنم، این یک سرمایهگذاری بسیار بزرگ است، این سرمایهگذاری در این کشور نه به سطح کشورهای خارجی شده و نه هم کدام سطح دیگر، من همین ظرفیت و توانمندی را دارم.»
این درحالیست که کاهش کمکها و نبود زمینههای کاری و نیز نبود علاقمندی به سرمایهگذاریها در کشور در دو سال پسین، همواره به یک چالش مهم تبدیل شده است.
وزارت معادن و پترولیم گفته است که ظرفیت استخراج نفت از حوزه نفتی قشقری افزایش یافته و روزانه حدود ۱۱۰۰ تُن نفت از این حوزه استخراج میشود.
این مقدار نفت روزانه از ۱٨ حلقه چاه نفتی استخراج میشود.
همایون افغان سخنگوی وزارت معادن و پترولیم تاکید کرده که کار بالای چاههای جدید نفتی در حوزه قشقری از سوی شرکت چینی جریان دارد.
آقای افغان به طلوعنیوز گفت: «برای فعلا ۱۸ حلقه چاه فعال داریم که استخراج روزانه ما در حدود ۱۱۰۰ تُن است قابل یادآوری است که در یکتعداد ساحهها چاهها زیر کار هستند که با حفر شدن چاههای جدید سطح استخراج ما به شکل چشمگیر افزایش خواهند یافت.»
در سوی دیگر، بهای تیل پترول در بازارهای کابل تا چهار افغانی کاهش یافته است. برخی تیلفروشان علت کاهش اندک در بهای تیل را افزایش واردات و تعیین نرخ جدید از سوی شهرداری کابل عنوان میکنند.
در همین حال، برخی رانندهها از مسوولان در حکومت سرپرست میخواهند که در زمینه کاهش بیشتر بهای تیل در بازار و واردات تیل باکیفیتتر تلاش بیشتر کنند.
روکی راننده به خبرنگار طلوعنیوز گفت: «مردم حتی قپرت و توان پرداخت ۲۰ افغانی را ندارند و روزی است که ما از ۱۰۰ و ۲۰۰ افغانی بالاتر کار نمیتوانیم باید تیل هم پایین شود بهایاش».
مشتاق تیلفروش در پایتخت گفت: «از ترکمنستان و ایران تیل وارد کشور شده و زیاد راهها هم باز شده مثل راه سالنگ دیروز نرخنامه شهرداری کابل هم به ما آمد که تیل به لیتر ۶۴ افغانی بود و به ۶۰ رسید. تیل ترکمنستان هم به ۶۶ افغانی بود که به ۶۳ افغانی رسید، اما در دیزل تفاوت نامده.»
برخی آگاهان نیز بر افزایش استخراج نفت در حوزه آمو دریا تاکید میکنند.
شمسالرحمن احمدزی آگاه مسایل اقتصادی میگوید: «در استخراج تیل افزایش به وجود آمده که حالا روزانه ۱۱۰۰ تُن ما استخراج داریم که در بهای تیل در بازار نیز تاثیر مثبت داشته است اگر این روند ادامه داشته باشد سبب کاهش بیپیشینه بهای تیل در کشور خواهد شد.»
بربنیاد اطلاعات وزارت معادن و پترولیم، افغانستان پنج حوزه نفتی دارد و هماکنون تنها از حوزه نفتی آمو دریا تیل استخراج میشود که نیازمندی کشور را برآورده کرده نمیتواند. در حال حاضر بیشترین تیل و گاز مورد نیاز کشور از روسیه، ایران و کشورهای آسیای مرکزی وارد میشوند.
اتحادیه تولید و صادرکنندگان قالین افغانستان از اشتراک هشت شرکت صادرکننده قالین در نمایشگاه بینالمللی دمستک در آلمان خبر میدهد.
رییس این اتحادیه با اشاره به استقبال بازدیدکنندههای این نمایشگاه از قالین افغانستان تأکید میکند که برگزاری چنین نمایشگاههای بینالمللی برای بازاریابی بیشتر به تولیدات داخلی سودمند است.
نور احمد نوری رییس تولید و صادرکنندگان قالین گفت: «امسال از ۱۱ تا ۱۴ جنوری این نمایشگاه جریان داشت، ۸ شرکت عمده فروش، در این نمایشگاه غرفه گرفتند و اشتراک کردند.»
در شهر هانابر آلمان یک نمایشگاه بینالمللی به منظور نمایش قالین و گلم کشورهای گوناگون برگزار شد.
در این نمایشگاه سه روزه به شمول هند، چین و ایران، قالین و گلم دستبافت افغانستان نیز به نمایش گذاشته شده است.
برخی از اشتراککنندهها در این نمایشگاه میگویند که بیشترین خریداران قالین افغانستان در جریان این سه روز از کشورهای کانادا، امریکا، عربستان سعودی، بلجیم و انگلستان بودهاست.
خدای بردی شرکتکننده گفت: «امسال قالینهای به فروش رسید که از چند سال با ما مانده بود و اکنون نزد ما هیچ قالینی باقی نمانده است.»
اتاق تجارت و سرمایهگذاری میافزاید که بازار قالین افغانستان در ممالک اروپایی و آسیایی پُررونق است.
خان جان الکوزی عضو هیأت مدیره اتاق تجارت و سرمایهگذاری گفت: «شرکتهای بسیار معتبر ما که در شمال است و یک تعداد آنها که در کابل است واقعا قالینهای با کیفیت و قیمت مناسب را صادر میکنند و به کشورهای چون فرانسه و آلمان از سمت شمال قالین میرود.»
بر بنیاد آمار وزارت صنعت و تجارت، در یک سال پسین نزدیک به شش میلیون متر مربع قالین به ارزش ۲۲ میلیون دالر به کشورهای پاکستان، ازبیکستان، ترکیه، ایتالیا، امریکا، آلمان، چین و هند صادر شدهاست.
امضای قرارداد چهار معدن به ارزش بیش از ده میلیارد و ۱۵۰ میلیون افغانی خبر داده است.
شهابالدین دلاور سرپرست وزارت معادن و پترولیم گفته است که معدن زغالسنگ ولسوالی کرخ هرات، معدن طلای ولسوالی دوشی بغلان، معدن آهن ولسوالی پشتون زرغون هرات و معدن کرومایت کوه صافی ولایت پروان، از معدنهای اند که به شرکتهای گوناگون واگذار شدند.
آقای دلاور افزوده که بر بنیاد توافق این وزارت با شرکتها، معدنهای تازه قرارداد شده در داخل کشور پروسس خواهند شد و در صورت تخلف، قرارداد با شرکتها فسخ خواهند شد.
شهاب الدین دلاور گفته است: «مجموع سرمایهگذاری در این معادن، ده میلیارد و ۱۵۰ میلیون و ۹۱۰ هزار و ۸۲۵ افغانی است.»
سرپرست وزارت معادن و پترولیم همچنان از سرمایهگذاری بیش از ۱۰۰ میلیون دالری برای ساخت و ساز یک کارخانه تصفیه نفت حوزه آمو دریا در ولایت سرپل نیز خبر داده است.
شهاب الدین دلاور افزوده است که بر بنیاد فرمان رهبر امارت اسلامی، از میان ۱۷۰۰ معدن زمرد پنجشیر ۴۵۰ معدن آن به باشندههای این ولایت واگذار شده که تا اکنون به ارزش ۲ میلیون و ۶۰۰هزار و ۷۷۰ دالر از این معادن زمرد استخراج شده و برای بیش از ده هزار باشنده پنجشیر زمینه کار نیز فراهم شده است.
او در این باره افزود: «دو میلیون ۶۰۰ هزار و ۷۷۰ دالر زمرد در این سه یا چهار ماه استخراج و فروخته شده و برای مردم بسیار خوب است. اشخاصی هم وجود دارد که زمرد را استخراج و در یک داوطلبی فروخته است.»
مسوولان شرکتهای که قرارداد چهار معدن یادشده را بدست آوردهاند تاکید میورزند که بر بنیاد توافقهای انجامشده عمل خواهند کرد.
بر بنیاد اطلاعات وزارت معادن و پترولیم، استخراج معدن کرومایت کوه صافی ولایت پروان برای ۵ سال قرارداد شده و قرارداد سه معدن دیگر هر کدام مدت ۳۰ سال تعیین شده است.
وزارت صنعت و تجارت آمار میدهد که در سال ۲۰۲۳ میلادی، به ارزش ۴۸۱ میلیون دالر میان افغانستان و ترکمنستان داد و ستد بازرگانی صورت گرفته است.
عبدالسلام جواد سخنگوی این وزارت میگوید که از میان این مقدار پول، ۴۷۷ میلیون دالر واردات صورت گرفته و متباقی آن صادرات بوده است.
آقای جواد در این باره گفت: «صادرات و واردات بین افغانستان و ترکمنستان در سال ۲۰۲۳ به ارزش ۴۸۱ میلیون دالر بود که حدود سه میلیون دالر صادرات و ۴۷۷ میلیون دالر واردات است.»
ذبیحالله مجاهد سخنگوی «امارت اسلامی گفت: یک چیزی که بسیار سر آن تاکید صورت میگیرد این است که شاید صادرات در سال آینده نسبت به سال گذشته زیاد داشته باشیم تا بیلانس بین واردات و صادرات به میان بیاید.»
در همین حال، نورالدین عزیزی سرپرست وزارت صنعت و تجارت در دیدار با خواجه عوضاوف سفیر ترکمنستان در کابل، بر ایجاد تسهیلات بیشتر در زمینه صدور ویزه به بازرگانان کشور و افزایش صادرات افغانستان به ترکمنستان تاکید کرده است.
وزارت صنعت و تجارت در خبرنامهای گفته که دو طرف درباره برگزاری نمایشگاه فراوردههای افغانستان در عشقآباد پایتخت ترکمنستان در آیندهی نزدیک به توافق رسیدهاند.
همزمان با این، اتاق تجارت و سرمایهگذاری، ترکمنستان را یکی از کشورهای میداند که در زمینه تجارت با افغانستان همواره دید مثبت داشته است.
خان جان الکوزی عضو هیات مدیره اتاق تجارت و سرمایهگذاری میگوید که بندرهای تورغندی و آقینه با وجود چالشها از بنادر مهم افغانستان و ترکمنستان به شمار میروند که اقلام بازرگانی و ترانزیتی هردو کشور همهروزه از آنها رفت و آمد دارند.
آقای الکوزی در این باره به رسانهها گفته است: «ترکمنستان یک کشوری است که هم به بحیره خزر راه دارد و هم ارتباطاش با آسیای مرکزی، به قزاقستان و با دیگر کشورها نزدیک است، میشود که از این طریق ترانزیت رشد نماید و برای ما خوب است.»
برخی از آگاهان مسایل اقتصادی تاکید میورزند که برای توازن صادرات و واردات با کشورهای همسایه و منطقه، حکومت سرپرست باید بر افزایش کمیت و کیفیت تولیدات داخلی بیشتر توجه کند.
عبدالظهور مدبر آگاه مسایل اقتصادی گفت: «بخاطر افزایش میزان صادرات و متوازن ساختن بیلانس تجارت، نیاز است تولیدات بیشتر داشته باشیم و جی دی پی بلند باشد.»
بر بنیاد اطلاعات وزارت صنعت و تجارت، انرژی برق، نفت و گاز از مهمترین اقلام وارداتی افغانستان از ترکمنستان به شمار میروند به همین ترتیب، فرآوردهای سنگ مرمر، میوه خشک، کچالو و نوشابههای غیر الکولی از افغانستان به ترکمنستان صادر میشوند.
وزارت صنعت و تجارت آمار میدهد که در سال ۲۰۲۳ میلادی میان افغانستان و هند به ارزش ۷۷۹ میلیون دالر داد و ستد انجام شده است.
سخنگوی این وزارت به رسانهها میگوید که از این میان ۵۷۹ میلیون دالر آنرا صادرات و ۲۰۰ میلیون دیگر را واردات تشکیل میدهد.
عبدالسلام جواد سخنگوی وزارت صنعت و تجارت گفت: «تجارت افغانستان با هند در سال ۲۰۲۳ به ارزش ۷۷۹ میلیون دالر بوده که از آن جمله ۵۷۹ میلیون دالر آن را صادرات و ۲۰۰ میلیون دالر آن را واردات است».
اتاق تجارت و سرمایهگذاری هند را بازار خوب برای فروش میوههای تازه و میوههای خشک افغانستان میداند و بر افزایش همکاری تجارتی هند با افغانستان تاکید میورزد.
خان جان الکوزی ریس هیات مدیره اتاق تجارت و سرمایهگذاری گفت: «از راه چابهار اگر هند کمک کند و کشتیهای شان بیاید بسیار میتوانیم همان میوه که حالا به پاکستان به شکل ارزان میفروشیم به هند ببریم مگر د او طرف کشتی نمایید و ما بسیار به مشکلات اموال تا هند میرسانیم».
شماری از بازرگانان در کشور از مسوولان امارت اسلامی میخواهند تا برای رشد روابط تجارتی افغانستان با کشورهای منطقه بر ایجاد سهولتها و از سرگیری فعالیت دهلیزهای هوایی در کشور نیز تلاش کنند.
محبوبالله محمدی بازرگان گفت: «بنابر عدم موجودیت تفاهمنامههای صادراتی یا عدم موجودیت راهبرد منظم ترانزیتی یا مشکلات از طریق گمرکهای مختلف و عدم موجودیت دهلیزهای هوایی جزء از مهمترین برنامه های اقتصادی است کاهش یافته است».
با این حال، مسوولان در امارت اسلامی از تلاشها در راستای ایجاد سهولتهای بیشتر و حل چالشهای بانکی بازرگانان اطمینان میدهند.
ذبیحالله مجاهد سخنگوی «امارت اسلامی گفت: ما تلاش میکنیم که موانع جمعا برداشته شود و بتوانند تجارهای ما به دست باز پول را انتقال بدهند و بیاورند و بهخاطر صادرات و واردات پول را انتقال بدهند.»
بر بنیاد اطلاعات وزارت صنعت و تجارت، میوههای خشک، میوههای تازه، هنگ و زعفران از جمله اقلام صادراتی افغانستان به هندوستان هستند و اقلام وارداتی را شکر، دارو، پیاز و سایر فرآوردهها تشکیل میدهند.
سفارت افغانستان در اسلام آباد خبر داده است که شماری از تاجران چینایی در دیدار با سرپرست این سفارت گفته اند که میخواهند به ارزش ۵۰۰ میلیون دالر در بخش تولید برق از نور آفتاب در افغانستان سرمایه گذاری کنند.
طبق خبرنامه سفارت افغانستان در اسلام آباد که روز شنبه منتشر شد، سردار احمد شکیب، سرپرست این سفارت به تجار چینایی اطمینان داد که حکومت افغانستان سیاست اقتصاد محور را تعقیب میکند و از هر سرمایهگذاریای که شفاف و به نفع افغانها باشد، استقبال خواهد کرد.
اداره ملی احصائیه و معلومات ارقام مربوط به صادرات و واردات کشور را در قوس سال روان جمعآوری و تحلیل نموده است که مجموع ارزش صادارت کشور در این ماه به ۱۶۶.۵ میلیون دالر و مجموع ارزش واردات به ۷۹۱ میلیون دالر میرسد.
این در حالیست که مجموع ارزش صادرات کشور در قوس سال گذشته به ۱۵۴ میلیون دالر میرسید؛ تحلیل ارقام افزایش ۱۲.۵ میلیون دالری را در صادرات کشور در قوس سال ۱۴۰۲ نسبت به همین ماه در سال گذشته نشان میدهد.
همچنان مجموع ارزش واردات کشور در قوس سال ۱۴۰۱ به ۷۳۵.۸ میلیون دالر میرسید که در سال روان در ارزش واردات ۵۵.۲ میلیون دالر افزایش آمده است.
ارقام نشان میدهد که بیشترین صادرات در قوس سال روان به پاکستان، هندوستان و امارات متحده عربی بوده و در قوس سال گذشته هم به کشورهای پاکستان، هندوستان و چین بوده است.
همچنان بیشترین واردات در قوس سال روان از کشورهای ایران، پاکستان و چین بوده در حالیکه در قوس سال ۱۴۰۱ از کشورهای ایران، چین و پاکستان بیشترین واردات صورت گرفته است.
دانیار امانگلدیف وزیر اقتصاد و تجارت قرقیزستان در راس یک هیات بلندپایه آن کشور به کابل آمدند.
امانگلدیف هدف از سفر به افغانستان را توسعه تجارت، ترانزیت و رفع چالشهای موجود میان دو کشور عنوان کرده است.
نورالدین عزیزی سرپرست وزارت صنعت و تجارت گفته است که با مقامهای قرقیزستانی همچنان در باره رفع چالشها در گرفتن ویزای بازرگانان و کاهش هزینه انتقال کالاها گفتوگو میکنند.
از سوییهم اتاق تجارت و سرمایهگذاری آمدن هیاتهای دولتی و سکتور خصوصی کشورهای دیگر به افغانستان را در بهبود روابط بازرگانی افغانستان با کشورهای منطقه مهم میداند.
خانجان الکوزی عضو هیات مدیره اتاق تجارت و سرمایهگذاری گفت: «ملاقاتها و رفت و آمد هیاتها، کنفرانسها، نمایشگاهها و سمینارهایی که برگزار میشود، هر کشور ظرفیت کاری، ظرفیت تولیدی و ظرفیت مصرفی خود را به جانب مقابل تشریح میکند.»
پیش از این نیز هیاتهای تجارتی از کشورهای دیگر بهشمول ایالات متحده امریکا، بریتانیا، ترکیه، ایران و ازبیکستان به افغانستان آمده بودند و در باره توسعه تجارت و سرمایهگذاریهای مشترک با مقامهای امارت اسلامی گفتوگوهایی داشتند.
در مورد چشمانداز اقتصادی افغانستان بیشتر بخوانید.
منابع این ماهنامه را مشاهده کنید.
© 2023 Copyright Afghanistan Economic & Legal Studies Organization.